بين صلوتين فرموده‌اند كه ظاهر در جماعت است بنابر اين بر حسب اصول مذهب و ادله صحيحه كتابا و سنة و اجماعا شبهه‌اى در جواز ، نيست به شرحى كه در كتب فقه ، مبسوطا مذكور است و اين جانب هم در مجالس درس و مباحثه ، تحقيق كرده‌ام و آنچه را اهل سنت بزعم دليل بر وجوب تفريق ، گفته‌اند مردود است و حتى بعض علماء محقق اهل سنت ، صحت مذهب اماميه را تحقيق و تأييد نموده‌اند و بلكه جواز جمع بين صلوتين را چنان كه مذهب اماميه است در كتاب خاص به اين مسأله ، اثبات و قبول كرده‌اند ، مانند حافظ غمادى در ( ازالة الحظر عمن جمع بين الصلوتين في الحضر ) وحامد بن حسن شاكر التميمى در ( قرة العين في الجمع بين الصلاتين ) ، بلى افضليت تفريق از جمع ، فى الجمله بر حسب روايات ، ثابت است ولى ثبوت آن بنحو اطلاق ، بر حسب ادله ، محل تأمل بلكه معلوم العدم است و قدر مسلم از افضليت تفريق ( عند الاتيان بالنوافل او لانتظار الجماعة ونحوهما ) مىباشد و هر چند حصول تفريق به اتيان نافله ، نيز محل تأمل شده است و خلاصه آنچه از مجموع ادله استظهار مىشود اين است كه اداء نماز ، در اول وقت و هر زمانيكه اقرب به اول وقت باشد اگر تأخر به جهت نافله يا انتظار جماعت نباشد افضل است و الا تفريق و تأخير افضل است ، مثلا اگر قاصد خواندن نافله يا منتظر جماعت نباشد خواندن نماز عصر بعد از ظهر افضل است ولى جمع بين صلوتين بنحو جمع تأخير بدون علت ، مرجوح است ، پس خلاصه استظهار اين مىشود كه تفريق بين صلوتين فى حد نفسه از جمع تأخير ، مطلقا افضل است و جمع بين صلوتين به جمع تقديم فى حد نفسه از تفريق ، افضل است والله العالم .
س 6 - بعضى از كارگران ، كارشان خارج از محل سكونتشان است و از طرف مؤسسه مربوطه ، وسيله اياب و ذهاب ، براى آنان فراهم است اما طورى است كه به اداء نماز ، در وقت نمىرسند زيرا ماشين قبل از وقت نماز ، حركت مىكند و بعد از وقت ، به مقصد مىرسد و بين راه هم حاضر به توقف نيست ، تكليف اين كارگران چيست ؟ آيا بايد از اين كار دست بكشند و يا تأخير نماز و قضاء آن براى آنان جائز مىباشد و فرض اين است كه دست كشيدن از كار هم موجب مختل شدن معاش و زندگى آنان مىشود ؟ .

125