فراهم نمايد آيا براى پدر كه باغ خود را جهت كسب فرزندش فروخته لازم است خمس سرمايه آن مغازه را بپردازد و يا مربوط به پدر نيست و بر پسر واجب است ؟ .
ج - در فرض سؤال اگر باغ ، متعلق خمس بوده و خمس آن را اداء نكرده بر خود پدر واجب است خمس آن را بدهد و اگر متعلق خمس نبوده يا خمس آن را داده بوده بعد آن را سرقفلى و سرمايه كسب براى خود قرار داده است خمس ، در اصل آن واجب نيست فقط به منافع آن اگر زائد بر مؤنه باشد تعلق مىگيرد . بلى در صورت دوم اگر پول باغ را ملك پسر نموده و پسر ، صرف در سرقفلى و سرمايه نموده است بر پسر واجب است خمس تمام آن را بدهد مگر آن كه گيرنده سرقفلى ، تعهد رد آن را در موقع تخليه مغازه نكرده باشد و اذن استيفاء آن را از ديگرى نيز نداده باشد كه در اين فرض ، مبلغ سرقفلى ، جزء مخارج كسب است و خمس ندارد .
چيزى كه ملك جهت است خمس ندارد س 301 - در نفت و چيزهائى كه از نفت درست مىشود خمس ، لازم است يا نه ؟ .
ج - به نظر اينجانب ، نفت كه براى جهات مملكت ، استخراج مىشود ملك جهت مملكت است و خمس ندارد .
س 302 - نمك و نفت كه بدست ما مىرسد و يقين داريم كه مستخرجين ، خمس آنها را نداده‌اند بر ما واجب است كه خمس آنها را بدهيم يا نه ؟ .
ج - به نظر اينجانب چون نفت براى جهت مملكتى استخراج مىشود مالك معين ندارد - نظير موقوفه - و لذا خمس ندارد و نسبت به نمك اگر اشخاص ، آن را استخراج كنند و براى جهت مذكوره نباشد ، تخميس آن اگر به حد نصاب برسد لازم است و اگر خريدار بداند متعلق خمس شده و اداء نشده بايد خمس آن را بدهد و اگر در رسيدن آن ، به حد نصاب ، شك داشته باشد خمس ، واجب نيست .
س 303 - در آمد ملك يا مستغلات موقوفه‌اى كه بايد پس از وضع مخارج ، خرج روضه خوانى شود ، بعد از برگزارى مجالس روضه ، مبلغى زياد آمده كه براى روضه خوانى سال بعد ، مانده آيا اين مبلغ زيادى ، در سال بعد مثل مازاد از

372