اگر به نحوى است كه سلب اختيار از صاحبان پول شده خمس ندارد . و همينطور است حكم منافع .
س 148 - عده‌اى صندوق تعاونى تشكيل داده‌ايم كه هر كس در هر ماه ، پنجاه تومان به صندوق بدهد و بعد از مدت معين اگر احتياج پيدا كرد از صندوق بعنوان قرض الحسنه سه برابر موجودى خود قرض كند و به اقساط ماهانه ، به صندوق بپردازد آيا به اين پولى كه جمع مىشود و سال از رويش مىگذرد خمس تعلق مىگيرد يا نه ؟ و در صورتى كه علم پيدا كنيم كه صاحبان پول ، خمس آن را پول را نداده‌اند و يا شك داشته باشيم كه آيا خمس آن را داده‌اند يا نه چه صورت دارد ؟ .
ج - هر كسى نسبت به پول خودش اگر طورى است كه هر وقت بخواهد بتواند پس بگيرد چنانچه سال بر آن بگذرد بايد خمس آن را بدهد و نسبت به پول ديگران در صورتى كه بدانند عين پولى كه به صندوق داده‌اند متعلق خمس شده و نپرداخته‌اند تصرف در آن جايز نيست و اگر شك در اين جهت داشته باشند تصرف در آن ، جايز است .
س 149 - در مسأله 1802 توضيح المسائل فرموده‌ايد ( كسى كه با ديگرى شريك است اگر خمس منافع خود را بدهد و شريك او خمس ندهد و در سال بعد ، از مالى كه خمسش را نداده مبلغى براى سرمايه شركت بگذارد هيچ كدام نمىتوانند در آن ، تصرف كنند ) اين حكم ، در شركت تعاونى يا صندوق ذخيره جارى است يا نه ؟ چون در اين دو قسم ، عده‌اى به تدريج ، پول مىگذارند و با نظر هيئت نظار ، وام بدون سود داده مىشود و همينطور پس مىدهند و باز اخذ وام مىكنند و هم چنين در بانك پس انداز ملى ، خلاصه آيا اين افراد بايد خمس بدهند يا نه ؟ .
ج - در صندوق پس انداز كه بعنوان قرض داده مىشود اين حكم ، جارى نيست و اما در هر موردى كه عنوان شركت باشد اين حكم ، جارى مىباشد .
چيزى كه بعنوان زكات يا صدقه يا خمس يا مظالم اخذ شده ، خمس يا زكات دارد يا خير س 150 - وجهى بعنوان زكات يا هديه و صدقه مستحبى به شخصى داده

331