كفاره و قضا مىشود مطلقا چه مأكوليت ( خوردنى بودن ) آن معتاد باشد - مانند نان و آب - و چه غير معتاد باشد - مانند خاك و سنگريزه و فشرده درخت - و چه خوردن و آشاميدن آنها متعارف باشد و چه غير متعارف باشد هر چند كه مأكول و مشروب ( خوردنى و آشاميدنى ) متعارف باشد مانند فرو بردن غذايى كه در بين دندانها مى ماند ، كه مبطل روزه است .
( مسأله 1389 ) : اگر شخص غذاى بين دندانها را سهوا فرو ببرد روزه‌اش باطل نمى شود هر چند كه در مسواك كردن دندان مقصر باشد و ليكن احوط مسواك كردن دندان است ، و نيز هرگاه مسواك نكرده باشد احوط قضا نمودن روزه است .
( مسأله 1390 ) : فرو بردن آب در دهان هر چند كه طعمى هم مانند قندران ( آدامس ) يا مصطكى داشته باشد مبطل روزه نيست به شرطى كه جزئى از اجزاء آن در آب دهان نباشد ، و در اين مورد فرقى نيست ميان آنكه فرو بردن آب دهان طبق عادت باشد و يا آب را در دهان جمع كند و بعد فرو برد و ليكن در طريق دوم اولى [1] ترك است ، و همچنين است در فرو بردن نخامه ( اخلاط سينه ) و نخاعه ( اخلاط سر ) هر چند مبطل بودن آنها خلاف ظاهر است [2] .
( مسأله 1391 ) : اگر آب دهان يا نخامه و نخاعه را از دهان بيرون آورد و بعد فرو ببرد روزه‌اش باطل است و همچنين است در مورد آب دهان ديگرى .

[1] شيخ انصارى - محمد باقر شيرازى : بلكه احوط است ( * 1 ) .
[2] شيخ انصارى - محمد باقر شيرازى : احوط نكشيدن فضلات از سر به سوى حلق است ( * 2 ) . ( * 1 ) محمد كاظم طباطبائى : ليكن واجب نيست . ( * 2 ) محمد كاظم طباطبائى : ليكن واجب نيست .

442