رمضان واقع نمى شود چه در حضر باشد و چه در سفر ، چه بنا به اصل شرع واجب باشد و چه در اثر نذر و امثال آن بر انسان واجب شود و چه روزه مستحبى باشد ، ليكن اگر شخص جاهل به دخول ماه رمضان باشد مانند روزه يوم الشك همانگونه كه گذشت ، و يا اينكه شخص آن را فراموش كرده باشد كفايت از ماه مبارك رمضان مىكند [1] همانطور كه اگر در نذر معين به سبب جهل و يا سهو روزه غير آن واقع شود كفايت از نذر مىكند [2] و از آنچه كه براى آن نيت شده است كفايت نمى كند ، و عهد و يمين نيز در حكم نذر است .
( مسأله 1383 ) در روزه روز سى ام ماه شعبان هرگاه شكى حاصل شود كه از ماه شعبان است و يا از ماه رمضان ، مستحب است كه آن روز را به عنوان ماه شعبان روزه بگيرند و اگر نيت ماه رمضان نمايد منعقد نمى شود و همچنين است هرگاه ميان روزه رمضان و شعبان ترديد داشته باشد .
( مسأله 1384 ) : اگر در روزى كه در آن شك دارند معلوم بشود كه جزء رمضان است و هنوز نيت نكرده است ، اگر پيش از ظهر باشد و عمل منافى هم بجا نياورده باشد بايد تجديد نيت نمايد و روزه او جزء روزه ماه رمضان محسوب مىشود ولى اگر بعد از ظهر ورود ماه رمضان معلوم شود واجب است در آن روز امساك نمايد و بعدا آن روزه را قضا كند [3] .

[1] ميرزاى شيرازى : در حكم مسأله تأمل است ( * 1 ) . محمد باقر شيرازى : و احوط اعاده است .
[2] محمد كاظم طباطبائى : اقوى عدم كفايت است .
[3] ميرزاى شيرازى - محمد كاظم طباطبائى - محمد باقر شيرازى : و اگر نيت شعبان هم كرد ، هر وقت از روز كه ظاهر شد كه از رمضان است بايد تجديد نيت رمضان كند و روزه‌اش صحيح است چنانچه در سابق معلوم شد . ( * 1 ) محقق خراسانى : اقوى عدم كفايت است مگر با عدم قصد امتثال بر اين تقدير مطلقا و يا قصد تحمل از غير تبرعا و يا وجوبا .

440