اينكه بدنبال دزد يا فرارى و مانند آن برود و نداند كه به مقدار مسافت خواهد رفت ، و يا آنكه در حال ديوانگى [1] برود ، كه آنچه را كه به اين صورت رفته است جزء مسافت حساب نيست و باعث قصر نمى شود هر چند بسيار طول بكشد ولى در صور مذكور ، اگر در حال برگشتن مسافت به مقدار هشت فرسخ يا بيشتر باشد ، نيت قصر نمايد ، و همچنين است هرگاه بعد از آنكه به مقصد رفت ، نيت هشت فرسخ كند [2] كه در اين حالت نيز بايد نيت قصر كند .
( مسأله 1218 ) : در اطلاق مسافر به شخصى كه بعد از آنكه بدون قصد رفتن اراده كمتر از هشت فرسخ [3] داشته باشد اختلاف است كه آيا مقدار برگشتن هر چند اين مقدار به تنهايى به مقدار مسافت نباشد ، محسوب مىشود و يا محسوب نمى شود [4] ، و در تمام اين صور احتياط جمع كردن ميان قصر و اتمام خوب است مگر در حال برگشتن ، البته هرگاه به مقدار مسافت باشد .
( مسأله 1219 ) : در اعتبار قصر مذكور در فوق فرقى نيست ميان آنكه بالإصاله باشد و يا بالتبع مانند غلام و كنيز و زن و مانند ايشان ، هر چند بر آن راضى نباشند و بلكه مجبور باشند .
3 - آنكه قصد مسافت را تا پايان مسافت استمرار دهد پس اگر پيش از رسيدن به آنچه در حصول مسافت كفايت كند ، اراده برگشتن نمايد يا متردد در

[1] محمد باقر شيرازى : همچنين اگر در حال بيهوشى و يا خواب مسافت را طى كند در صورتى كه با اختيار طى مسافت كند حكم سفر را دارد و در غير اين صورت حكم سفر بر او جارى نيست .
[2] محقق خراسانى : يا قصد چهار فرسخ با قصد مراجعت قبل از ده روز .
[3] محقق خراسانى : گذشت كه قصد چهار فرسخ با قصد مراجعت كافى است .
[4] محمد كاظم طباطبائى : اقوى محسوب شدن مسافت است مطلقا .

384