مسأله 806 - هر گاه خانهء محتاج اليه خود را شخص بفروشد ، اگر چه از ارباح مكاسبش هم خريده باشد كه در راه خير صرف كند يا خانه ديگر بخرد يا ملكى بخرد يا سرمايهء خود قرار دهد و بناى خود را بر بى خانگى قرار دهد وجهش خمس ندارد .
مسأله 807 - اما سيّد نمىتواند مبلغ كلَّى خمس را به جزئى مصالحه كند مگر آن كه قبض [1] و مصالحه كند به شرط آن كه قبض و مصالحه اش به قسم صحيح واقع شود و همچنين است ، ردّ مظالم .
مسأله 808 - مجهول المالك [2] و لقطه كه مأيوس از مالكش شدى ، بى إذن مجتهد به فقراء مىتوان داد ، مثل ردّ مظالم ، امّا احتياطا [3] با اذن مجتهد باشد جميعا .
مسأله 809 - مال مصالحه [4] شده كه به طريق اكتسابى [ اكتساب - م ] نباشد يا هبه شده و لو معوّضه خمس [5] ندارد .
مسأله 810 - مال خمس داده كه مخلوط شده به ارباح مكاسب همان قدر را از مالش جدا مىكند و باقى را خمسش [ خمس - ن ] مىدهد .
مسأله 811 - هر گاه خمس مال را بر ذمّه گيرد و تصرّف در مال كند ، مرخّص نيست مگر به اذن مجتهد .
مسأله 812 - عين خمس داده را هر گاه صرف مؤنه خود كرده و بعد عوضش را در همان سال پيدا كرد ، احتياطا [6] خمسش را بدهد .
مسأله 813 - مساوى دادن خمس به فقراء سادات و ايتام و ابن سبيلشان ، لزوم

[1] - ( ميرزا - يزدى ) در تضييع حقوق سادات و فقراء به حيل اشكال است .
[2] ( صدر ) محتاج به مراجعه است .
[3] ( نجفى ) ترك نشود .
[4] ( ميرزا - يزدى ) در مصالحه تأمل است . ( يزدى ) بلكه احوط دادن است و همچنين در هبه . ( خراسانى ) در مصالحه و هبه احوط خمس است .
[5] ( نجفى ) احوط خمس است در هر دو .
[6] ( صدر ) آن چيزهايى كه خمس در آنها واجب است بعد از وضع مؤنه است .

201