مسأله 780 - صومهاى واجب ، صوم رمضان است و صوم قضاء رمضان است و صوم سيّم اعتكاف و كفّارهء سه روز بدل هدى در حج تمتّع و هجده روز بدل بدنة و نذر و عهد و يمين . [1] مسأله 781 - صوم حرام ، صوم عيد رمضان است و عيد قربان و يازدهم و دوازدهم و سيزدهم ماه ذى حجّه از براى كسى كه در منى باشد و صوم وصال كه دو روز مثلا متّصل بگيرد و صوم صمت كه قصد كند كه هيچ تكلَّم نكند در بين روزه .
مسأله 782 - صوم مكروه ، صوم مستحبى ولد است [2] بى اذن پدر و مادر و مهمان بى اذن مهماندار بلكه ميزبان بى اذن مهمان و نهم ذى حجّه كه مشتبه باشد به عيد يا ضعف غالب باشد كه از ادعيه باز ماند و كسى كه روزهء مستحبى گرفته باشد و او را اطعام كند به طعامى و او نخورد و زن بى اذن شوهر [3] روزهء مستحبى بگيرد ، اگر حرام نباشد و غير از اينها از ساير روزه ها كه مستحبّ است .
مسأله 783 - علامت دخول ماه رمضان يا غيره ، ديدن هلال است و شهادت عدلين است به رويت و شياع [4] است و تواتر كه باعث حصول علم شود ، بلكه بهر قسم كه علم حاصل شود و ديگر حكم حاكم است به ثبوت رؤيت هلال نزد او و هر گاه معلوم نشود خطاى او . و امّا غير از امور مذكوره را اعتبارى نيست .

[1] - ( صدر ) گذشت كسى كه خوابيد تا بعد از نصف شب نماز عشا نكرده ، روزهء آن روز بر او واجب است [ مسأله 720 ] .
[2] ( يزدى ) و اگر نهى كند احوط ترك است .
[3] ( يزدى ) و با نهى او احوط ترك است .
[4] ( شيرازى ) به شرط حصول علم .

193