مسأله 762 - هر گاه به مال غصب يا به حرامى ، مثل زنا و غيره افطار كند ، در روزهء معين [1] كفاره جمع خالى [2] از قوت نيست و هر گاه در يك روز چند مفطرى پى در پى به عمل آورد ، مثل الكل و شرب و جماع و استمناء و كذب ، مثلا تكرار كفاره [3] خالى از قوت نيست .
مسأله 763 - هر گاه مسافر پيش از رسيدن به حدّ ترخص افطار كند ، كفاره بر او واجب است اگر چه بعد عذرى روى دهد كه بايد افطار كند يا از حدّ ترخص خارج شود .
مسأله 764 - هر گاه شخص بداند كه رمضان است و افطار كند و حلال بداند مرتد است و اگر حلال نداند حاكم شرع بيست و پنج تازيانه بر او بزند و دفعه دويّم همچنين و دفعه سيّم بايد او را بكشند ، بنا بر قول قوى و احوط قتل او است در مرتبه چهارم .
مسأله 765 - هر گاه مردى به اكراه [4] جماع كند با زن خود در روز رمضان و هر دو روزه باشند مرد دو كفاره بايد بدهد و پنجاه تازيانه بخورد و اگر زن راضى باشد هر دو كفاره خود و بيست و پنج تازيانه خود را متحمل شوند و اگر در بين جماع ضعيفه راضى شود ، احوط آن است كه سه كفاره [5] بدهند ، دو كفاره مرد و يك كفاره زن .
مسأله 766 - هر گاه شخص قدرت بر هيچ يك از كفارات را ندارد ، هيجده روز متوالى روزه بگيرد و اگر بر آن هم قدرت [6] ندارد مدهاى طعام بدهد بر فقراء به قدر طاقت ، على الاحوط و هر گاه جمع كند هر دو را ، نهايت احتياط است و هر گاه

[1] - ( خراسانى ) اگر در رمضان باشد ، در غير رمضان على الاحوط .
[2] ( صدر ) گذشت كه احوط است [ مسأله 706 ] .
[3] ( يزدى ) اقوى عدم تعدد كفاره به تكرر موجب در غير جماع .
[4] ( ميرزا - يزدى ) يعنى مرد و زن را اكراه نمايد .
[5] ( خراسانى ) و اقوى كفايت دو كفاره است از هر يك يكى .
[6] ( يزدى ) اقوى تخيير است لكن احتياط به جمع ترك نشود مهما أمكن .

189