فصل 66 در تجارت است مسأله 1130 - تجارت بر سه قسم است :
اول : آن كه ناقل عين و منفعت است ، چون غالب اقسام بيع و مضاربه [1] و سبق و رمايه و جعاله و قرض و هبه و صلح در بعضى از صور .
دويّم : ناقل عين تنها است ، چون ملكى كه در اجاره غير باشد .
سيم : ناقل منفعت است چون اجاره .
اما بيع بر دو قسم است :
اول : ربوى .
دويّم : غير ربوى ، و اين هم بر دو قسم است : عقدى [2] و معاطاتى ، اما بيع عقدى چهار قسم است : اول نقدى است ، دويّم نسيه و نسيه ، مثمن حاضر است و بهاى آن مؤخر به زمان معلوم سيم : سلف كه عكس اين است . چهارم : كالى به كالى كه زمان هر دو مؤخر است و باطل است .
اما بيع نقدى چهار قسم است : اول كلى به كلى ؛ مثل يك من از گندم بر ذمه به يك ريال بر ذمه مشترى . دويّم جزئى به جزئى ؛ مثل اين ريال معين به آن يك من

[1] - ( ميرزا ) در اينها نقل منفعت نيست ، بلى منفعت مال صاحب عين است به تبعيّت عين .
[2] ( خراسانى ) اقسام مذكوره در بيع عقدى در معاطات نيز جارى است .

276