< فهرس الموضوعات > 257 . صلح حق خيار به شخص ثالث < / فهرس الموضوعات > < فهرس الموضوعات > 258 . بيع دين به دين < / فهرس الموضوعات > ترجيح الثانى . و اگر از براى آن درخت فرخى 1 شود نيز مال بايع است و حق الابقاء آن نيز دارد مادام كه خود درخت باقى است . و اگر خشك شود و فرخ بماند اظهر بقاء حق است نيز ، اگر چه بى اشكال نيست . چون درخت ديگر محسوب است و حكم تبعيت زائل شده است .
< / السؤال = 9167 > < السؤال = 9043 > سؤال 257 : بايع خيارى حق خيار خود را مصالحه كند به شخصى به مبلغ معينى و در مصالحه شرط نمايد كه مصالح له در زمان خيار ، رد ثمن از مال خود نموده فسخ نمايد براى خودش . آيا صحيح است و مال او مىشود يا خير ؟
جواب : بلى به رد مثل ثمن ، مال مصالح له مىشود . و اشكال به اين كه مقتضاى فسخ ، انتقال هر يك از عوضين است به مالك سابق ، مدفوع است به منع اولا ، و ثانيا ظاهر اخبار بيع به شرط 2 ، اين است كه سلطنت داشته باشد بر تملك ، بعد از رد مثل ثمن . و اين معنى غير فسخ است هر چند مستلزم آن است . پس مجعول اولى تملك است نه فسخ ، چنان كه در شرط خيار فسخ ، مجعول اولى فسخ وحل عقد است و تملك ، لازم آن است به عكس آنچه ذكر شد .
و ثالثا منافات ندارد كه به فسخ ، ارجاع كند به مصالح و بعد تملك كند . چون مشروط ، فسخ مطلق نيست بلكه فسخ و تملك است و اين مانعى ندارد . و دعوى اين كه ثمن مردود بايد از مال بايع باشد ، مدفوع است به منع اعتبار اين خصوصيت . و لذا وارث مىتواند در صورت موت مورث ، از مال خود رد مثل ثمن كرده مبيع را تملك كند .
< / السؤال = 9043 > < السؤال = 9186 > < السؤال = 9310 > سؤال 258 : زيد بر عمرو به غير مبايعه مثل اجاره ونحو آن قدرى غله مستحق شود و بعد از حلول اجل ، آن را بر من عليه بفروشد به قيمتى تا مدتى معين ، صحيح است يا نه ؟
جواب : اين معامله دو جهت دارد :
يكى اين كه بيع طعام است قبل از قبض . و اين ضرر ندارد چون مفروض اين است كه به غير مبايعه مالك شده است با اين كه در اين مسأله اقوى كراهت است هر چند اجتناب ، احوط است .

1 . فرخ به معناى نهال كوچكى است كه از ريشه درخت در كنار آن مىرويد ( المنجد ) 2 . وسائل ، ج 12 ، باب 7 و 8 از ابواب خيار ، ص 355 .

151