ركعت دوم نخوانده است . و در اين فرع ممكن است گفته شود كه : مقتضاى بناء بر سه ترتيب آثار سه است ، و در ركعت سوم تشهد نيست . بلكه در فرع اول نيز ممكن است گفته شود به اثبات ركوع به تقريب اين كه معنى " اذا شككت بين الثلاث والاربع إبن على الاربع " 1 وجوب بناء بر اربع است كه احتمال آنرا مىدهد وآن اربع بعد الركوع است ، پس مقتضاى آن بناء بر اربع است على ماهى عليه من الوصف على فرضه . الا ترى انه لو شك في انه في اوائل سورة البقرة ، او في اواخر سورة آل عمران ، وفرضنا أن الشارع ، قال : إذا شككت فابن على أنك في آل عمران ، معناه : إبن على أنك في آل عمران بحسب ما تحتمل ، وانت تحتمل كونك في آل عمران في اواخره . هذا ، والتحقيق بطلان الصلاة في فرض السؤال ، لانه إن أتى بالركوع يعلم بطلان صلاته من حيث أنه إما زاد الركوع ، او نقص الركعة ، وإن لم يأت به يعلم أن صلاة الاحتياط لغو ، من حيث أنه إن كان هذه الركعة رابعة فلا حاجة الى صلاة الاحتياط ، وإن كانت ثالثة فقد نقص الركوع وصلاته باطلة لا تنفعها الاحتياط .
< / السؤال = 3757 > < السؤال = 3760 > سؤال 135 : هر گاه ايستاده ، يقين دارد كه يا قرائت اين ركعت را نخوانده ، يا ركوع را هنوز نكرده است ، به اين معنى كه اگر قرائت را اتيان كرده است قبل از ركوع است ، و اگر اتيان نكرده است بعد از ركوع است ، چه كند ؟
جواب : چون شك نسبت به هر دو [ در ] محل است ، و زيادى قرائت - من حيث هى - مضر نيست ، قرائت كند و ركوع كند . بلى ، اگر در نظير اين يقين كند كه يا ركوع اين ركعت را ترك كرده است ، يا سجدتين را ، نماز او باطل است ، چون اگر برگردد و هر دو را بياورد يقين مىكند به زيادى ركن ، و نمىتواند اقتصار كند بر سجدتين تنها ، چون از محل شك در ركوع نگذشته است .
و اگر نشسته يقين مىكند كه يا سجده ثانيه را ترك كرده است و تشهد را به عمل آورده ، يا سجده ثانيه را به عمل آورده و هنوز تشهد را به عمل نياورده است ، هر دو را به عمل آورد و نمازش صحيح است ، چون تشهد را على اى حال بايد بجا آورد چه متروك آن باشد ، يا سجده . و شك دارد در سجده و محلش باقى است .

1 . اين جمله در كتب اربعه و وسائل الشيعة نيامده بلكه مستفاد از رواياتى است ر . ك وسائل الشيعه ج 5 ، صفحه 317 .

73