اضعاف مضاعف زياده شده ، مخارج وارث آن يك نفر مرحوم را هم داده اند در آن مدت .
حال خيال تفريق را دارند . آيا وارث آن مرحوم استحقاق زيادى هم دارد ، يا بايد همان سهم روز مرحوم شدن آن يك نفر را ببرند ؟
جواب : هر گاه آن دو نفر تجارت و كسب كرده اند در ذمه براى خودشان ، غاية الامر عصيانا از مال مشترك اداء ووفاء ما فى الذمه كرده اند ، در اين صورت ، ربح مختص خودشان است و آن وارث بيش از سهم حين الموت را مستحق نيست .
و اگر تجارت و كسب كرده اند به عين مال مشترك يا به ذمه ، لكن به قصد شركت همه ، پس با فرض مأذون بودن در تجارت از قبل آن ميت ، يا از حاكم شرع بر تقدير صغير بودن وارث ، يا از قبل وارث بر تقدير كبير بودن او ، يا اجازه كردن بعد از كبر ، در اين صورت آن وارث سهيم مىباشد در ربح نيز . غاية الامر بر تقدير مأذون بودن آن دو نفر در تجارت ، استحقاق اجرت زحمت خود را دارند ، هر گاه در عمل قصد تبرع نكرده باشند .
و اما بر تقدير عدم مأذونيت ، پس استحقاق اجرت هم ندارند ، هر چند وارث اجازه كند تصرفات ايشان را ( والله العالم ) .
< / السؤال = 9507 > < / السؤال = 9488 > < السؤال = 9535 > سؤال 462 : قريه اى است مشترك ما بين متعددين ، مالكين سه دانگ ، آب يك نهر آن قريه را به نوبه بيست و چهار هنگام انداخته ، به قريه ديگر خود مىبرند . و مالكين سه دانگ نيز ، بيست و چهار هنگام در خود آن قريه مصرف مىكنند . و اين تقسيم سالها معمول بوده مالكين سه دانگ كه در خود آن قريه مصرف مىكنند ، اظهار مىكنند كه اين نوبه بيست و چهار هنگام براى ما ضرر كلى دارد . يا آب را نصف كنيد ، يا نحو ديگر قرار دهيد . در جواب مىگويند : " معمولى است و ما به همين نحو متصرفيم و تغيير نمىدهيم " .
اولا معمولى حجيت دارد يا نه ؟
ثانيا تقسيم به نوبه ، لزوم شرعى دارد يا نه ؟
ثالثا اين عنوان تصرف ، موضوعيت دارد يا نه ؟
مسأله ديگر : هر گاه طرفين ندانند كه اين تقسيم از سابقين ، مجرد تبانى بوده يا در بين ، ملزم شرعى بر عدم تغيير بوده است ، حكم چيست ؟

289