قبل أن يحل الاجل " عجل النصف من حقى على أضع عنك النصف " ، أيحل ذلك لواحد منهما ؟ قال ع : نعم . الى غير ذلك ، وظاهرها كما ترى الابراء لا الصلح ، فمعه لايجوز بناء على عموم الربا لجميع المعاوضات كما هو الاقوى .
< / السؤال = 10600 > < / السؤال = 10537 > < السؤال = 10591 > سؤال 413 : شخصى در بلدى مبلغى به تاجر مىدهد كه معادل يا كمتر از آن را در بلد ديگر حواله كند كه بگيرد . اين از باب قرض است يا نه ؟
و بر تقدير قرض ، اين شرط ربا است يا نه ؟ در هر صورت ، وجه صحيحى دارد يا نه ؟ و اگر از قبيل بيع صرف باشد ، قبض مجلس ندارد ؟ و بر فرض فساد اين ، تصرف محال له در آن وجه حلال است يا نه ؟
جواب : بلى ، از باب قرض است . و شرط مذكور ، اگر نفعى به حال مقترض 1 داشته باشد و او شرط كند بر مستقرض ، مشكل است . لان الربا انما يجيئ من قبل الشروط 2 ، اگر چه سه خبر دلالت دارد بر اين كه شرط بلد ديگر در قرض ، ربا نيست و معامله صحيح است 3 .
و اگر شرط از مستقرض باشد و نفعى به حال مقرض نداشته باشد ، كما هو الغالب في مثل المقام ، اشكالى ندارد . و اگر بعنوان بيع معامله كند و از نقدين باشد ، بدون قبض مجلس باطل است . بلى ، اگر بعنوان صلح باشد ، ضرر ندارد . وضم شرط بلد ديگر ، اگر از جنس به جنس نباشد ، ضرر ندارد . و الا مضر است . و بر فرض فساد ، تصرف محال له مشكل است ، مگر با علم به رضاى محيل على اى حال .
و وجه صحيح در امر برات و حواله چند جور است :
اول اين كه وجه را بدهد بعنوان قرض ، و شرط بلد ديگر نكند . و بعد حواله كند كه دين مذكور را در فلان بلد به فلان بدهد . و اگر نقصان يا زياده در كار باشد ، مشكل است . مثل آن كه بگويد : " ده قران مىگيرم و نه قران مىدهم " . مگر آن كه يك قران را به ازاء اجرت عمل خود در ايصال به فلان قرار دهد .
دويم اين كه مصالحه كند مبلغى را به مبلغى از غير جنس ، يا با ضم غير جنس ، و شرط كند

1 . مقرض ( ظ ) . 2 . تهذيب ، ج 7 ، ص 112 . 3 . كافى ، ج 5 ، ص 255 ، باب ان الرجل يعطى الدراهم ثم ياخذ ببلد آخر .

260