اللفظ من قبيل المجمل بالنسبة الى المطلق والمقيد ، فيرجع في غير المتيقن من الخروج ، بهذه الرواية عن العمومات 1 . " انتهى .
والتحقيق ماذكره بقوله : الا ان يقال : . . . الى اخره كما عرفت ، لكن عرفت أنه لابد من صدق اخراج مقدار النصاب على المجموع . وفى بعض الصور لايصدق ، كما اذا حصل الفصل مع الاعراض .
و اما اگر پيش از اخراج خمس ، گچ را صرف كند در سفيد كارى ظاهر اين است كه خمس اصل گچ بر او واجب است ، نه خمس اين موجود بعد از بنائى ، چون به سفيد كارى ، صدق تلف مىكند ، پس از قيمت آن بايد خمس بدهد اگر چه عين گچ موجود است ، چرا كه چون ممكن الرد نيست در حكم تلف است .
و دعوى اين كه ممكن است گفته شود كه خمس اين گچ ، مال سادات باشد و اجاره آن را بگيرند ، مدفوع است به اين كه در صورتى خوب است كه ، حق الابقاء داشته باشند ، و در مقام مالك مىتواند بگويد : اگر گچ مىخواهيد همين را برداريد من راضى به بقاء و اجاره دادن نيستم .
بلكه همچنين است كلام ، اگر غاصب ، گچ ، يا نحو آن را از مال شخص معينى غصب كرده ، سفيد كارى كند . بلكه از اين باب است اگر مركب كسى را برداشته با آن كتابت كند ، پس اگر چه عين مركب موجود است لكن در حكم تلف است . و حق الابقاء مع الاجرة از براى مالك ، ثابت نيست . پس ما نحن فيه نظير غصب ثوب و خياطت كردن آن نيست ، چون ثوب ممكن الرد است و در حكم تلف نيست . مع ذلك كله ، احوط اين است كه خمس گچ موجود با وصف بنائى بدهد . اينها در وقتى است كه قيمت آن زياد شده باشد به بنائى . و اگر كمتر شده باشد ، ضامن است . و فرق در جميع ما ذكر ما بين عالم و جاهل نيست . ( والله العالم ) < / السؤال = 5280 > < / السؤال = 5143 > < السؤال = 5140 > سؤال 189 : سنگ آهك و نوره سنگ صلب سفيد است كه در غالب بلدان زياد است - ظاهرا خصوصيتى زائده نداشته باشد - وهكذا خاك بعضى از اماكن مثلا كوزه ، يا كوزه خوب نمىشود ، و خاك اماكن ديگر مىشود . و هكذا سنگ آسيا و گل سر شورى ونحو اينها از

1 . كتاب الخمس ، ص 2 . چاپ شده در آخر كتاب الطهارة .

109