ج : اما از مسأله اول آن كه هر گاه نجاست منحصر به اندرون دماغ است وبه ظاهر نرسيده وضو ونماز صحيح است واصلًا ضررى ندارد چه نجاست بواطن ضرر ندارد بلكه [ در ] حقيقت نجس نمىشود .
واما از دوم آن كه نهى در عبادات موجب فساد است ودر صورت انحصار ظرف در غصبى ، وضو منهى عنه است بخلاف وضو در صورت عدم انحصار ، واين را به مثالى از براى شما بيان مىكنم هر گاه شما امر كنيد عبد خود را كه از يزد به اصفهان رود وفلان جنس را گرفته بياورد ، واز يزد به اصفهان چهار راه باشد سه راه آن خاطر جمع وامن باشد ويك راه آن تركمان داشته باشد ومترددين را اسير كنند ، عبد شما منهى از رفتن به اصفهان نخواهد بود وهر گاه از شما بپرسد كه بروم به اصفهان از براى گرفتن جنس مىگوييد بلى برو وهرگاه راه منحصر باشد به يكى وآن راه را تركمان گرفته باشد در اين صورت شما راضى به رفتن اصفهان نيستيد واگر از شما بپرسد كه شما فرموديد من بروم به اصفهان وراه منحصر است به يكى وآن را تركمان گرفته چه كنم او را منع از رفتن مىكنيد ورفتن به اصفهان مقدّمه جنس آوردن است هم چنان كه آب از ظرف گرفتن مقدّمه وضو است پس در صورت انحصار وضو منهى عنه خواهد بود وباطل ، بخلاف صورت عدم انحصار . اين ملخّص سرّ ودليلى است كه گفته اند وليكن بعضى ديگر را در اين دليل گفتگوها است كه در كتب مبسوطه فقهيه مسطور است .
واما از سوم بلى اگر كشمش در آب بجوشد مىتوان خورد ودر كشمش ثلثان شرط حلَّيت آن نيست .
( 48 ) س 48 : بفرماييد كه چنانچه كسى بول كند در آب جارى يا كر ، ترشحى از آن آب به بدن ويا جامه ء او برسد ، آن ترشح پاك است يا نجس ؟
ج : اگر بدانيد كه ترشح از بول است نجس است ، واگر بدانيد از آب است پاك است ، واگر بدانيد از هر دو با هم ممزوج است يعنى پيش از آن كه بول در آب

40