فقرا به ديگرى حواله كند كه بدهد بايد همين قدر مطمئن باشد كه آن ديگرى خواهد داد وعلم او به ساير مسايل متعلقه به آن لازم نيست والله العالم .
( 323 ) س 26 : آيا به مال صغير زكاة وخمس تعلَّق مىگيرد يا نه ؟
ج : بعنوان وجوب نه زكاة بر مال صغير تعلَّق دارد نه خمس ولى مستحب است از براى ولى اخراج زكاة از زرع وحيوانات صغير .
( 324 ) س 27 : آيا اخراج ماليات سلطان جائر شيعه خواه از عين حاصل اخذ نمايد يا عوض ، قبل از ملاحظه نصاب مىشود يا نه وهمچنين در زكاة اخراج جميع مصارف از تخم واجرت تخم وغيره مىشود يا نه ؟
ج : غير از حصّه برزگر وخراج ومقاسمه سلطان چيز ديگر وضع نمىشود بنا بر اقوى وحصّه برزگر وضع مىشود .
وامّا مقاسمه وخراج سلطان پس آن چه را مىگيرد . اگر از اراضى خراجيه بگيرد پس اگر مقاسمه باشد يعنى حصّه اى از زرع را بگيرد قبل از ملاحظه نصاب وضع مىشود خواه سلطان شيعه باشد يا سنى واگر خراج باشد يعنى چيزى ديگر غير از حصّه حاصل زمين را بگيرد پس از سلاطين سنى نيز وضع مىشود وامّا سلاطين جائر غير سنى از شيعه پس چيزى وضع نمىشود از خراج قبل از ملاحظه نصاب .
واگر از اراضى غير خراجيه باشد مثل املاكى كه غصب شده وتصرّف شده اند يا از ملك مملوكى شخصى ماليّه مىگيرند پس اگر حصّه اى از زراعت را سلطان شريك باشد به اين معنى كه زارع به قصد شراكت سلطان زرع نموده باشد ابتدا پس حصّه سلطان مطلقاً قبل از ملاحظه نصاب وضع مىشود واگر سلطان شريك زرع نباشد بلكه حصّه اى از زرع را خواهى نخواهى بگيرد پس اگر نتوان آن را از او پنهان كرد ونداد ودر اوّل امر گماشته او بيايد وبردارد در اين صورت نيز وضع مىشود واگر توان پنهان كرد ونداد پس وضع نمىشود وامّا غير از حصّه زرع كه از اراضى غير خراجيه گرفته مىشود كه آن را خراج گويند پس مطلقاً وضع نمىشود والله العالم .

208