چه بعد از عقد به شرط آن كه جنون كاملى باشد به طورى كه اوقات نمازها را نتواند تشخيص بدهد و اگر جنون به اين حد نرسيده باشد بايد احتياط شود و فرقى نمىكند بعد از عقد بين اين كه دخول شده باشد يا نشده باشد . و امّا مرد ، پس مىتواند كه عقد را به خاطر ديوانگى زن به هم زند به شرط اين كه جنون قبل از عقد باشد و مرد هم مطلع بر آن نباشد ، و امّا اگر جنون بعد از عقد پيدا شود در اين صورت اختيارى براى مرد نيست .
مسأله 2 - جميع عيبهايى كه مرد مىتواند عقد را به خاطر ابتلاء زن به آنها به هم بزند در وقتى است كه آن عيوب قبل از عقد باشد ، پس اگر بعد از ازدواج پيدا شود مرد اختيارى براى بهم زدن عقد ندارد ؛ چه قبل از نزديكى كردن با او باشد يا بعد از آن .
مسأله 3 - بايد هر يك از مرد و زن وقتى كه مطلع شدند بر عيب ديگرى اگر بخواهند جدا شوند عقد را فوراً بهم زنند ، بلى اگر جاهل باشند به اين كه اختيار فسخ دارند و يا جاهل باشند به اين كه اين كار فورى است ، بعد از مطلع شدن مىتوانند عقد را بهم بزنند .
مسأله 4 - بهم زدن عقد و جدا شدن زن و مرد به خاطر يكى از آن عيبها غير طلاق است ؛ چه از طرف مرد واقع شود و چه از طرف زن و از براى همين جهت است كه شرايطى كه در طلاق دادن است در اينجا نيست ، مثل آن كه مىتوانند فسخ كنند در حال حيض و نفاس و معتبر نيست اين كه دو شاهد عادل حاضر باشند و طلاق سوم هم محسوب نمىشود تا اين كه محتاج به محلل باشد ، بلى در بعضى از احكام در بعضى از فروض مثل هم هستند چنانچه مىآيد .
مسأله 5 - هر يك از مرد و زن مىتوانند به خاطر آن عيبها عقد را برهم زنند و اذن حاكم شرع و فقيه عصر دخالت ندارد ، بلى در صورتى كه مرد عنين باشد ، بايد به حاكم شرع رجوع شود تا اين كه او وقتى را معين كند براى آن كه شوهر در

375