كم كند ، امّا بايد قيمت كاهى را كه از آن بدست مىآيد از پولى كه براى خريد زراعت داده كسر نمايد ، مثلًا اگر زراعتى را پانصد تومان بخرد و قيمت كاه آن صد تومان باشد فقط چهار صد تومان آن را مىتواند جزء مخارج حساب نمايد .
مسأله 17 - كسى كه بدون گاو و چيزهاى ديگرى كه براى زراعت لازم است نمىتواند زراعت كند ، اگر آنها را بخرد و به واسطهء زراعت مقدارى از قيمت آنها كم شود ، بنا بر احتياط واجب نبايد آن مقدار را از مخارج حساب نمايد ، اگر چه حساب نمودن آن مقدار از بابت مخارج خالى از وجه نيست .
مسأله 18 - اگر در يك زمين ، جو و گندم و چيزهايى مثل برنج و لوبيا كه زكات ندارد كشت نمايد ، بايد تمام مخارج و مئونه اى را كه صرف نموده به هر دو تقسيم نمايد به حسب نسبت .
مسأله 19 - اگر براى شخم زدن يا كار ديگرى كه تا چند سال براى زراعت فائده دارد ، خرجى كند مىتواند آن را جزء مخارج سال اول حساب نمايد و بعيد نيست كه گفته شود اگر عملى كه كرده براى تمام سالها بوده تقسيم بر همهء سالها شود ، و اگر براى سال اول بوده از مؤنهء همان سال حساب شود ، گر چه سالهاى ديگر هم به آن بهره مند مىشده .
مسأله 20 - اگر انسان در چند شهر كه فصل آنها با يكديگر اختلاف دارد ، و زراعت و ميوهء آنها در يك وقت بدست نمىآيد ، گندم يا جو يا خرما يا انگور داشته باشد و همه آنها محصول يك سال حساب شوند ؛ چنانچه چيزى كه اول مىرسد به اندازهء نصاب باشد بايد زكات آن را موقعى كه مىرسد بدهد و زكات بقيه را هر وقت به دست مىآيد اداء نمايد ، و اگر مجموع به حد نصاب مىرسد بايد صبر كند تا همه برسند و زكات همه را بدهد .
مسأله 21 - كسى كه بدهكار است و مالى هم دارد كه زكات آن واجب شده اگر بميرد ، بايد اول تمام زكات را از مالى كه زكات آن واجب شده بدهند بعد قرض او را اداء نمايند .

182