مسأله 4 - كسى كه از طرف حاكم شرع مأمور جمعآورى زكات است ، موقعى كه گندم و جو را از كاه جدا مىكنند و بعد از خشك شدن خرما و انگور مىتواند زكات را مطالبه كند ، و كسى كه زكات بر او واجب شده بايد قبول نمايد .
مسأله 5 - اگر بعد از آن كه زكات گندم و جو و خرما و انگور واجب شد ، مالك آن بميرد ، بايد مقدار زكات را از مال او بدهند ، ولى اگر پيش از واجب شدن زكات بميرد ، هر يك از ورثه كه سهم او به اندازهء نصاب است بايد زكات سهم خود را بدهد .
مسأله 6 - اگر بعد از مالك شدن درخت خرما و انگور يا زراعت گندم و جو ، زكات آنها واجب شود ، بايد زكات آنها را بدهد .
مسأله 7 - اگر بعد از آن كه زكات گندم و جو و خرما و انگور واجب شد ، زراعت و درخت را بفروشد بايد زكات آنها را بدهد .
مسأله 8 - اگر كسى زمينى كه در آن گندم يا جو و يا خرما و كشمش دارد بفروشد و شك كند كه اين زمين مورد معامله را بعد از تعلق زكات فروخته تا زكات آن بر او واجب باشد ، يا قبل از تعلق زكات فروخته تا چيزى بر او واجب نباشد ، در اين صورت زكات آن بر او واجب نيست ، مگر آن كه زمان تعلق زكات را بداند و زمان فروختن را نداند ، كه در اين صورت بايد زكات را بدهد .
مسأله 9 - اگر گندم و جو و خرما و انگور از آب باران يا نهر مشروب شود و يا از رطوبت زمين استفاده كند ، زكات آن ده يك است ، و اگر با دلو و مانند آن آبيارى شود ، زكات آن بيست يك است ، و اگر مقدارى از باران يا نهر يا رطوبت زمين استفاده كند و به همان مقدار از آبيارى با دلو و مانند آن استفاده نمايد ، زكات نصف آن ده يك و زكات نصف ديگر آن بيست يك مىباشد .
مسأله 10 - اگر گندم و جو و خرما و انگور ، هم از آب باران مشروب شود و هم از آب دلو و مانند آن استفاده كند چنانچه طورى باشد كه بگويند با دلو و مانند آن آبيارى شده زكات آن بيست يك است ، و اگر بگويند آبيارى با آب نهر و

180