خبر دهد ، و اگر معلوم شود مال هيچ يك آنان نيست مال خود او مىشود ، كه بايد خمس آن را بدهد .
مسأله 4 - در حكم گنج است آن چه پيدا مىشود در شكم حيوانى كه خريده باشند او را ، و بايد به تفصيل مذكور از مالكين سابق كه مىشناسد جويا شود ، پس در صورت نشناختن مالك آن ، بايد خمس آن را بدهد و رسيدن به حد نصاب در اين صورت شرط وجوب خمس نيست .
مسأله 5 - ايضاً در حكم گنج است بنا بر احوط ، آن چه پيدا شود در شكم ماهى كه خريده و در اين صورت جويا شدن از مالك لازم نيست ، مگر در بعض صور نادره و نصاب در آن نيز معتبر نيست ، بلكه احوط آن است كه غير ماهى در حكم ماهى است در عدم اعتبار نصاب .
4 جواهرى كه به واسطه فرو رفتن در دريا بدست مىآيد مسأله 1 - آن چه به فرو رفتن زير آب بيرون آورده مىشود از جواهرات ، مثل مرواريد و مرجان و چيزهاى ديگرى كه متعارف است اخراج آن از دريا به فرو رفتن در آن ، به شرط آن كه به نصاب برسد و آن يك دينار طلا است ، پس واجب است در صورت رسيدن به آن مقدار ، خمس آن چه در يك دفعه بيرون آورده باشند يا در چند دفعه ، و فرق نيست در آن چه بيرون آمده از يك جنس باشد يا از چند جنس .
مسأله 2 - اگر بدون فرو رفتن در آب به وسيلهء اسبابى جواهر بيرون آورند بنا بر احتياط خمس آن واجب است ، ولى اگر از روى آب دريا يا از كنار دريا جواهرى بگيرد ، واجب نيست در آن خمس از جهت غوص ، و داخل در ارباح مكاسب است در صورتى كه اين كار كسب و شغل او باشد ، و امّا اگر از باب اتفاق مطلع شد بر آن ، پس آن داخل در حكم مطلق فايده است كه إن شاء الله خواهد آمد .

194