كند بعد معلوم شود كه آخر شعبان بوده ، كفاره بر او واجب نيست .
مسأله 7 - اگر روزه دار در ماه رمضان با زن خود كه روزه دار است جماع كند ؛ چنانچه زن را مجبور كرده باشد ، كفارهء روزهء خودش و روزهء زن را بايد بدهد و اگر زن به جماع راضى بوده بر هر كدام يك كفاره واجب است .
مسأله 8 - اگر زنى شوهر خود را مجبور كند كه جماع نمايد يا كار ديگرى كه روزه را باطل مىكند انجام دهد ، واجب نيست كفارهء روزهء شوهر را بدهد .
مسأله 9 - كسى كه به واسطهء مسافرت يا مرض روزه نمىگيرد ، نمىتواند زن روزه دار خود را مجبور به جماع كند و چنانچه او را مجبور سازد ، احتياط واجب آن است كه كفارهء او را بدهد .
مسأله 10 - كسى كه نمىتواند كفارهء جمع بدهد هر چند مد كه مىتواند به فقير اطعام كند و اگر برايش ممكن نباشد بايد استغفار كند ، اگر چه مثلًا يك مرتبه « استغفر الله » بگويد و احتياط واجب آن است كه در صورت استغفار هر وقت بتواند ، كفاره را بدهد .
قضاى روزه مسأله 1 - در چند صورت فقط قضاى روزه بر انسان واجب است و كفاره واجب نيست :
اول : آن كه روزه دار عمداً قى كند .
دوم : آن كه در شب ماه رمضان جنب باشد و به تفصيلى كه سابقاً گفته شد تا اذان صبح از خواب دوم بيدار نشود .
سوم : عملى كه روزه را باطل مىكند به جا نياورد ، ولى نيت روزه نكند ، يا ريا كند ، يا قصد كند كه روزه نباشد .
چهارم : آن كه در ماه رمضان غسل جنابت را فراموش كند و با حال جنابت يك روز يا چند روز روزه بگيرد .

163