تركه او حساب مىشود و با وجود ساير شرايط مستطيع مىشود ؛ و در سهم مبارك امام عليه السلام هرگاه فقط مجاز در تصرف باشد مالك نمىشود و جزء تركه او نمىشود و موجب استطاعت نيست مگر اين كه از طرف حاكم شرع به او تمليك شده باشد يا با سهم مبارك چيزى را بخرد آن چيز ملك او مىشود و جزء تركه قرار مىگيرد و استطاعت مىآورد .
مسأله 115 هرگاه كسى مقدارى از سرمايه يا ابزار كار خود را بفروشد مىتواند بدون زحمت در صورتى كه فروختن آن خلاف شأن او نباشد و با باقى مانده آن زندگى كند ؛ به حج رود اگر ساير شرايط باشد مستطيع است .
مسأله 116 هرگاه كسى باغى كه چند سال درآمدى نداشته ولى قيمت آن براى حج كافى است و صاحب باغ اطمينان دارد هنگامى كه باغ به ثمر بيايد از كار افتاده مىشود بايد از درآمد باغ زندگى كند اگر در حال حاضر و پس از بازگشت از حج زندگيش از راه ديگر تأمين مىشود مستطيع است .
احكام نيابت در حج [ شرايط نايب ] مسأله 117 نايب ، يعنى كسى كه از طرف ديگرى حج بجا مىآورد ؛ بايد شرايطى داشته باشد :
اول : بالغ باشد ؛ در حج واجب نايب بايد بالغ باشد و بنا بر احتياط واجب در حج استحبابى هم بلوغ رعايت شود .
دوم : عاقل باشد ؛ ديوانه گرچه گاه به گاه باشد در صورتى كه در حال

46