مسأله 818 چنانچه گذشت هرگاه عالماً و عامداً از عرفات كوچ كند كفاره بر او واجب است ؛ اگر نتواند اين كفاره را بدهد بايد هيجده روز روزه بگيرد يا در مكه مكرمه ، يا در راه برگشتن ، يا نزد اهل و عيالش ، و احتياط واجب آن است كه روزه‌ها را پشت سرهم بگيرد .
مسأله 819 هرگاه سهواً يا از روى فراموشى يا ندانستن مسأله از عرفات قبل از مغرب شرعى كوچ كند و از حدود عرفات خارج شود اگر يادش نيايد چيزى بر او نيست ؛ ولى هرگاه يادش بيايد يا عالم شود بايد مراجعت كند و اگر مراجعت نكرد گناه كرده و بنا بر احتياط واجب حكم كسى را دارد كه عمداً خارج شده و باز نگشته ، بنا بر احتياط كفاره بدهد خصوصاً در موردى كه جهل تقصيرى بوده .
مسأله 820 هرگاه به واسطه عذرى مانند فراموشى ، يا تنگى وقت ، يا جهل قصورى ، يا مرض ، يا شدت گرما ، يا سرما از زوال روز عرفه تا مغرب در عرفات نباشد ؛ يعنى هيچ جزيى از زمان را درك نكند واجب است مقدارى از شب عيد قربان را توقف كند ؛ خلاصه كسى كه وقوف اختيارى عرفات را به واسطه عذرى درك نكند هرگاه وقوف اضطرارى عرفات را كه توقف مقدارى از شب عيد است درك كند حجش صحيح است .
مسأله 821 هرگاه كسى كه به واسطه عذرى وقوف روز نهم را در عرفات انجام نداد و شب دهم را عمداً و بدون عذر در عرفات وقوف نكند يعنى وقوف اختيارى عرفات را به واسطه عذرى بجا نياورد ؛ و وقوف اضطرارى

241