من او را به خطا كشتم وارث مخيّر است ميان هر دو ، و هر يك را كه اختيار كند دعواى او از ديگرى ساقط مىشود .
و اگر يكى اقرار كند كه من او را عمدا كشتم ، پس ديگرى اقرار كند من كشتم او نكشته است ، پس اوّل از اقرار خود برگردد ، قصاص و ديه از هر دو ساقط مىشود ، و امام عليه السلام از بيت المال ديه را مىدهد ، بنا بر مشهور .
و بعضى گفته‌اند : وارث مخيّر است هر يك را كه اختيار مىكند مىكشد ، و دست از ديگرى برمىدارد ، و مستند مشهور روايتى است كه از حضرت صادق عليه السلام منقول [1] است ، كه در زمان حضرت امير المؤمنين - صلوات الله عليه - مردى را به خدمت آن حضرت آوردند كه او را در خرابه‌اى ديده بودند كه كارد خونآلودى در دست داشته و كشته‌اى در آن خرابه بوده كه در خون خود دست و پا مىزده ، حضرت امير از او پرسيد كه چه مىگويى ؟ گفت : يا امير المؤمنين من او را كشتم حضرت فرمود : كه ببريد او را بعوض مقتول قصاص كنيد ، در اثناى راه كه او را مىبردند كه قصاص كنند مردى به سرعت تمام آمد ، و گفت : تعجيل مكنيد ، و او را به خدمت حضرت برگردانيد ، چون به خدمت امير المؤمنين عليه السلام آمدند ، آن مرد دوم گفت : و الله يا امير المؤمنين او مقتول را نكشته است ، من كشته‌ام ، حضرت به مرد اوّل گفت كه چه باعث شد تو را كه اقرار بر جان خود كردى ؟ گفت : يا امير المؤمنين چه مىتوانستم گفت و حال آن كه اين گروه بسيار بر من گواهى مىدادند ، و مرا با كارد خونين نزد كشته يافتند كه خون از او مىرفت و من نزد او ايستاده بودم ، از ترس كتك اقرار كردم ، و من مرد قصّابى بودم گوسفندى در پهلوى اين خرابه كشتم ، و مرا بول گرفت و كارد در دست داخل خرابه شدم كه بول كنم ، ناگاه اين كشته را ديدم كه در خون خود مىطپيد ، به تعجّب در او نظر مىكردم كه اين جماعت داخل خرابه شدند و مرا گرفتند ، حضرت امير المؤمنين عليه السلام فرمود : كه هر دو را ببرند نزد حضرت امام حسن عليه السلام و بپرسيد كه حكم در باب اينها چيست ؟ چون هر دو را به نزد حسن مجتبى عليه السلام بردند و قضيّه را عرض كردند ، فرمود : كه بگوئيد به حضرت امير كبير - صلوات الله عليه - كه اگر اين مرد يك كس را كشته است ، يك شخص

[1] تهذيب الاحكام 10 : 173 ح 19 .

88