چهلم : مرد يا زن آزاد مسلمان اگر غلامى را ، يا كنيزى را ، يا كافرى را كه در امان باشد ، يا كودكى را ، يا ديوانه‌اى را فحش گويد او را تعزير مىكنند .
چهل و يكم : بعضى از فقهاء گفته‌اند : كه اگر كسى كورى را ، يا لنگى را يا پيسى را ، يا صاحب خوره‌اى را به اين آفتها سرزنش كند ، مثل آن كه بگويد : اى كوره ، او را تعزير مىكنند .
چهل و دوم : اگر كسى كارهائى را كه موجب حد است در زمانهاى شريف بكند ، مانند شب جمعه ، و روز جمعه ، و روز عيد غدير ، و عيد فطر ، و عيد اضحى ، و ماه مبارك رمضان ، يا روز مولد ، يا روز مبعث ، يا روز دحو الأرض [1] يا در زمانهايى كه بايد در آنها محزون بود ، مثل دههء محرم خصوصا شب و روز عاشورا ، يا در مكانهاى شريف ، مانند مسجد الحرام ، و مسجد رسول صلى الله عليه و آله ، و مسجد كوفه ، يا يكى از مشاهد ائمه عليهم السلام ، يا در مسجد جامع ، گفته‌اند : با حد تعزيرى ضم مىكند حاكم شرع ، چنانچه امير المؤمنين صلوات الله عليه نجاشى شاعر را كه در ماه رمضان شراب خورده بود هشتاد تازيانه زد ، و شب او را نگاه داشت ، و در روز ديگر بيست تازيانه زد ، و فرمود : كه اين بيست تازيانه براى اين بود كه جرأت كردى بر آشاميدن شراب در ماه مبارك رمضان . [2] چهل و سيّم : روايت معتبرى وارد شده است كه هر گاه كافر ذمى مسلمانى را فحش بگويد ، و نسبت دهد به زنا او را هشتاد تازيانه براى فحش مىزنند ، و هشتاد كم يك تازيانه براى حرمت اسلام مىزنند ، و سرش را مىتراشند و در ميان اهل دينش مىگردانند ، تا ديگران چنين كارى نكنند . [3] چهل و چهارم : هر گاه كسى بگويد به گبرى كه از خواهر ، يا عمه ، يا خاله اش بهم رسيده باشد ، اى ولد الزنا ، او را تعزير مىكنند ، زيرا كه ايشان اين نكاح را صحيح مىدانند .
چهل و پنجم : از حضرت صادق عليه السلام منقول است كه دو كس را آوردند به نزد حضرت امير المؤمنين عليه السلام كه يكى به ديگرى گفته بود اى پسر ديوانه ، او در جواب گفته بود ، توئى پسر ديوانه ، پس امر كرد يكى را كه ديگرى را بيست

[1] روزى كه زمين از زير كعبه گسترش يافت ، و آن روز بيست و پنجم ذى القعده است . مجمع البحرين 1 : 134 .
[2] تهذيب الاحكام 10 : 94 ح 19 .
[3] تهذيب الاحكام 10 : 75 ح 50 .

64