اظهر قبول ادّعاى دين است با ظن به صدق حتى با تكذيب صاحب دين بر حسب ادّعا ؛ و احوط طلب مرتبهء اطمينان و وثوق است در صورت عدم يقين و بيّنه .
سبيل الله تعالى صنف هفتم « سبيل الله » است ، يعنى « در راه خدا » . و اظهر عموم آن است به هر قربتى كه محتاج به بذل مال باشد ، مثل بناى مساجد و مدارس ، و احجاج ، و تهيئهء مجالس عزاى اهل بيت سلام الله عليهم و مجالس عيد اسلام و شيعه ، و آن چه نفع عموم مسلمين و شيعه يا خصوصِ بعضى به نحوِ موافقِ رضاى خدا است ، در آن باشد ؛ و مخصوص تجهيز نيست تا در عصر غيبت ساقط باشد مگر آن چه مربوط به دفاع از اسلام باشد نه دعوت به اسلام .
و اعتبارِ نبودنِ محل ديگرى براى وصولِ به آن مصلحت كه « سبيل الله » است ، احوط است ؛ لكن اظهر عدم اعتبار فقر است در « غازى » كه اوضحِ مصاديق سبيل الله است ، اگر چه به قدر كفايت و حاجتِ عمل خاص ، صرف مىشود از زكات ، لكن احتياط در مثل اعانت اشخاص از اين سهم براى حج و امثال آن نه در وصول به آن مصالح و جهات خيريّه در محل است .
و اگر در جهاد رفت و عمل خود را انجام داد ، بقيه و زيادتى زكات از مصرف ، استرجاع نمىشود ، بخلاف صورت عدم جهاد ؛ و هم چنين ساير مصالح بنا بر عموم .
ابن السبيل صنف هشتم « ابن السبيل » است و آن كسى است كه در اثناء سفرِ عرفى خودش به سوى مقصد خودش تا وصول به وطن ، محتاج به كمك مالى باشد ، اگر چه در اثناءِ اين سفر ، حكم شرعىِ سفر ، به اقامت ده روز يا تردّد سى روز ، منقطع شده باشد ، و اگر چه از اوّل سفر ، مصارف سفر را بنحو كفايت نداشته ، [ كه ] بعد از تلبّس به سفر و حصول انقطاع ، استحقاق دارد .
و غنى در بلد مانع نيست ؛ و انقطاعِ در سفر شرط است ؛ پس متمكَّن از معامله و اقتراض در سفر ، مستحق اين سهم نيست .

59