مدفوعٌ اليه تأمّل است ، [ و ] احوط براى او ضمان است .
اگر قبل از افتراق در صرف ، ظاهر شد زيادتى ، جائز است ابدال آن در فرد كلَّى ؛ و اما معيّن پس محل تأمّل است ، احوط توافق در ابدال است . و اگر ابدال متعذّر باشد اگر چه به سبب افتراق در صرف باشد بنا بر عدم جواز ابدال بعد از تفرّق ، مىتواند هر كدام از آخذ و دافع ، فسخ معامله نمايد به واسطهء حصول شركت ، در صورت عدم تعمّد فاعل سبب اين شركت با علم .
تخلَّص از ربا بنحو جعاله 5 - اگر بگويد : صياغت نما براى من اين انگشتر را و ابدال مىنمايم براى تو درهم جيّدى را به درهم ردىء مثلًا جواز آن به عنوان جعاله و قرار دادن جُعل تبديل ربوى به مثل آن ، خالى از وجه موافق با روايت « ابى الصباح كنانى » و قواعد متقدّمه ، نيست ؛ و بنا بر اين تعدّى مىشود به امثال آن كه از انحاء تخلَّص از ربا است .
انحاء مختلف بيع كاسه هاى طلا و نقره 6 - كاسه هاى معمول از طلا و نقره كه صياغت آنها از آن دو باشد ، جائز است بيع آنها به مخالف در جنس ؛ و به مجموع نقدين به جهت انصراف هر كدام در معوّض به مخالف آن در عوض ؛ و به وزن هر دو بدون كمى و زيادتى ؛ و به ازيد از جنس يكى از آنها به زيادتى قابله مقابله با جنس ديگر در معوّض ؛ و به ناقص از معوّض در صورت زيادتى مماثل در عوض از آن چه مماثل آن است در معوّض به زيادتى كه قابل مقابله با مخالف در جنس باشد از روى علم يا ظن اطمينانى به اين زيادتى ؛ و اكتفاء به ظن ، محتمل است ؛ لكن احوط عدم اكتفا است و تخلَّص از ربا به بيع به مخالف در جنس ، يا ضمّ مخالف به موافق كه هر كدام به مخالف منصرف بشود . و هم چنين غير ظروف كه معمول از طلا و نقره باشد و معاوضه بشود .
بيع اشياء مزيّن به طلا يا نقره 7 - آن چه از شمشيرها و زينهاى اسبها كه زينت سازى با يكى از طلا و نقره شده است اگر

541