كافى نيست ، بايد اجير از جانب خودش جهاد نمايد ، نه از جانب غير .
و در موارد شكّ در قابليّت نيابت ، استيجار بر عملى كه مقصود از آن اهداء ثواب به مستأجر باشد ، موافق احتياط است .
واجبات صناعيّه و واجبات صناعيّه ، اظهر اين است كه واجب در آنها ، اعم از مجّانى است ، بلكه غالباً واجب است خصوص معوّض ؛ پس مانعى از استيجار بر نفس عمل نيست .
و واجب در تجهيزات متقدّمه و در جميع موارد بحث ، نفس عمل است ، نه ساير مقدّمات ، مثل آب غسل و زمين دفن و جامه هاى كفن .
اخذ اجرت در تعليم مسائل واجبه و تعليم واجبات از مسائل مربوطهء به تكاليف مورد ابتلاء عمومى يا خصوص متعلَّم ، در صورت تعيّن به واسطهء انحصار و عدم معلَّمِ مجّانى ، جائز نيست اخذ اجرت بر آن .
و اخذ اجرت بر تعليم اطفال قرائت قرآن را ، مانعى ندارد .
چند مسأله اخذ اجرت بر قضاوت و امامت جماعت 1 - و اخذ اجرت بر امامت در نماز جماعت ، و اذان ، و قضا ، از متخاصمين يا يكى از آنها يا غير ايشان اگر چه رشوه صدق ننمايد ، جائز نيست بنا بر احوط .
نحوهء ارتزاق امام جماعت و قاضى و ارتزاق امام جماعت و مؤذّن و قاضى ، از بيت المال بحسب آن چه به نظر والىِ به حق ، مصلحت است ، مانعى ندارد ، مانند ساير محتاجين ؛ اگر چه علَّت حاجت ، اشتغال به مصالح دينيّهء مانعه از تكسّبات باشد .
و در جواز اخذ قاضى در صورت تعيّن قضا ، و عدم آن ، به عنوان عوضيت از قضا ، از بيت المال ، بلكه در صورت عدم احتياج اگر چه به عنوان معاوضه نباشد ، تأمّل است در غير آن چه

413