فصل چهارم احكام اهل ذمّه غير اهل كتاب ، دعوت به اسلام مىشوند ؛ اگر قبول نكردند ، مقاتله با آنها مىنمايند . و اهل كتاب كه عبارت [ اند ] از يهود و نصارى ، و ملحق به آنها به شبههء كتاب كه مجوس باشند ، دعوت به اسلام يا اداى جزيه مىشوند ، اگر قبول نكردند هيچ كدام را ، مقاتله با آنها مىشود ؛ و اگر قبول اسلام نكردند و حاضر براى اداى جزيه شدند ، ابقاء بر معتقدات دينيّهء خودشان مىشوند و از آنها اخذ جزيه مىنمايند .
ميزان تعلَّق جزيه و قبول جزيه از صابئين و سامره و اشباه اينها ، دائر است مدار منسوبيّت ايشان به يكى از اقسام ثلاثهء اهل كتاب اگر چه با آنها هم في الجمله اختلافات در اصول و فروع داشته باشند - و عدم آن . و با شكّ در اندراج در يكى از اين طايفه يا عدم اندراج و استقلال دين آنها كه قسمى از شرك است ، جزيه از آنها قبول نمىشود و مقاتله مىشوند تا اسلام اختيار نمايند . و اگر ثابت شد عبادت نجوم مثلًا در بعض آنها پس مثل عبادت اصنام است در تعيّن اختيار اسلام بر آنها و عدم قبول جزيه از ايشان .
و هر كدام از يهود و نصارى كه قبل از نسخ دينْ از اهل آن دين بوده‌اند و بعد از نسخ هم باقى ماندند ، ابقاء بر دين خودشان با قبول جزيه مىشوند ؛ و اگر بعد از نسخ آن دين ، داخل در آن دين شدند ، پس در ابقاء با جزيه تأمّل است .
و فرقى بين عرب و عجم از اهل ذمّه كه با قبول جزيه ابقاء بر دين خودشان مىشوند نيست .

350