خصوص فساد شرط ، عمل به اصل يا شرط ، لازم نيست مگر در صورت تحقّق شبههء امان كه رد به مأمن مىشود با كمال صحّت .
هر لفظ به هر لغتى كه مفهوم طرفين باشد [ و ] دالّ بر امان باشد ، مؤثّر است در آن مثل « آمنتك » يا « أنت آمن » يا « اجرتك » ، و هر كنايه كه مقرون به قرائن كافيه در دلالت بر امان باشد ؛ و هم چنين اشاره و فعل دالّ بر امان .
و قبول حربى لازم است به نحوى از انحاء از قول و فعل و سكوت مفيد ؛ پس اگر قبول نكرد و داخل به عنوان محاربه شد ، حكم امان مرتّب نمىشود .
وقت امان وقت امان براى آحاد مسلمين ، قبل از اسير شدن و ما دام ممتنع از اسارت است ، مىباشد ؛ پس امان بعد از اسارت ، صحيح نيست . و اگر غلبهء ظاهر و قريب شد و طلب امان نمود از مسلمان ، پس امان داد ، صحيح است بنا بر اظهر با وجود مصلحت در امان ؛ و اما با وجود مفسده ، مثل امان دادن به جاسوس مشركين كه معروف به اين صفت است ، پس صحّت امان براى آحاد ، قابل منع است .
اقرار مسلم به امان اگر مسلم اقرار كرد به امان دادن او كافر را ، پس اگر اقرار در زمان صحّت انشاء امان باشد ، مثل قبل از اسارت ، قبول مىشود ؛ و گر نه قبول نمىشود ؛ و هم چنين اگر متعدّد باشند اقرار كننده ها به امان دادن خودشان . و اگر كافر بيّنهء عدول داشته باشد به امان مسلمى ، قبول مىشود .
ادعاى حربى بر امان اگر حربى ادّعاى امان مسلم را نمود ، پس قبل از اسر او ، قول مسلم ، مقدّم است بدون يمين ، به جهت كشف انكار از عدم اقرار يا رجوع در زمان جواز رجوع . و بعد از أسر ، حقِ انشاءِ امان ندارد ، پس اقرار او نافذ نيست ؛ پس بر انكار ، مُطالَبٌ به يمين نمىشود .

318