وقت استحباب و كراهت شروع قتال ، در حال اختيار مستحب است در حال اختيار كه مقاتله ، بعد از زوال ، بلكه بعد از نماز ظهرين شروع شود . و مكروه است در شب ، نزول بر دشمن براى قتل مگر براى ضرورت فتح يا نجات ؛ و گاهى در غير مورد استثناء ، حرام مىشود اگر مؤدّى به قتل محرّم القتل از زنها و اطفال بشود . و مكروه است قتال ، قريب زوال قبل از زوال . و اگر عدوّ ، شب نزول نمود ، پس اگر اضطرار نباشد ، تأخير قتل ايشان تا صبح ، اولى است .
از بين بردن مركب و مانند آن و اگر دابّه در مقاتله از حركت بازماند در زمين دشمن ، آن را ذبح نمايد اگر ممكن شد ، و قطع نكند پاى آن را از زانو مگر در صورت عدم امكان ذبح يا اقتضاء مصلحتى ديگر . و اگر ضعيف كردن دشمن موقوف به پى كردن مركوبهاى ايشان باشد و ذبح ممكن نباشد ، مكروه نيست اهلاك آنها .
لزوم يا استحباب اذن در چگونگى دفاع در صورتى كه اصل محاربت با اذن امام يا نائب خاص او باشد ، پس اختيار كيفيّت مبارزه بدون اذن امام ، مكروه است . و اصل مبارزه با اذن ، مشروع است ؛ و با الزام امام ، لازم است بنحو عينيّت يا كفائى بودن ، و با منع او حرام است ، و با مجرّد طلب امام ، مستحب است بنحو عينيّت يا كفائى بودن . و جواب مبارز دادن بدون اذن ، كراهت ندارد در صورتى كه شخص خاص را به مبارزه طلب نمايد . و در جواز مبارزهء ضعيف نسبت به قوى ، با ظنّ به هلاك ، چه طالب باشد چه مجيب ، بدون اذن امام اصل يا نائب خاص ، تأمّل است .
شرط عدم اعانت اگر مشركْ طالب مبارزه شد و شرطى نكرد و عادت به مقتضاى شرط نبود كه كسى كمك ندهد طرفين را ، احوط ترك اعانت است مسلمان را تا آخر مقاتله ، مگر با توقّف حفظ

315