خارج بودن طواف از بيت و ملحقات به آن ششم : خروج طواف كننده است از خانه و آن چه از آن محسوب است و آن صُفهء كوچكى است در اطراف خانهء كعبه كه مسمّى به « شاذروان » است ؛ پس اگر در بعض احوال ، شخص طواف كننده بر آن راه رود ، آن جزء از طواف ، باطل است و اعادهء آن لازم [ مىباشد ] . و هم چنين [ است ] اگر در اثناء طواف بالا رود بر ديوار حِجر اسماعيل على نبينا و آله و عليه السلام ، بلكه احوط آن [ است ] كه در اثناء طواف ، دست خود را دراز نكند از طرف « شاذروان » به ديوار خانه به جهت استلام اركان يا غير آن ، و هم چنين دست بر روى ديوار حِجر نگذارد .
اتمام هفت دور طواف هفتم : آن كه هفت شوط يعنى هفت دور طواف كند نه كم و نه زياد . پس اگر كم كند شوطى را يا بيشتر ، اگر عمداً بوده باشد ، واجب است اتمام آن در صورت عدم فعل كثير كه موجب فوت موالات بوده باشد ؛ و اگر فوات موالات شده باشد ، پس آن ، داخلِ قطع طواف است عمداً و خواهد آمد ؛ و اگر سهواً كم كرده ، مشهور تفصيل است ما بين تجاوز نصف [1] و عدم آن ؛ پس تمام مىكند در اوّل و از سر مىگيرد در ثانى .
و اگر متذكَّر نشود مگر بعد از مراجعت به وطن خود ، پس نائب مىگيرد .
و بعضى تفصيل داده‌اند ما بين فراموشى يك شوط و بيشتر ؛ پس اتمام مىكند در اوّل و استيناف مىكند در ثانى و اين قول احوط است [2] ؛ و احوط از آن ، اتمام و اعاده است مطلقاً .
و اما اگر زياد كند شوطى را يا بيشتر يا كمتر ، پس اگر به قصد جزئيّت طواف ديگر يا قصد لغويّت باشد ، پس ضررى به طواف ندارد ، چه اين قصد را در اوّل طواف كند ، چه در اثنا ، چه

[1] به اتمام چهار شوط على الأحوط در اين جا و ساير موارد اين تفصيل .
[2] لكن قول مشهور ، خالى از وجه نيست .

250