16 - ازالهء مو شانزدهم - ازالهء مو است از بدن خود يا غير خود ، مُحِلّ باشد آن غير يا مُحرِم ، هر چند يك مو باشد ، مگر به جهت ضرورت ، مثل كثرت شپش و درد سر و موى چشم كه اذيّت كند ، و باكى نيست به آن چه بىقصد كنده مىشود در وقت وضو بلكه غسل [1] و فديهء سر تراشيدن ، هر چند به جهت ضرورت باشد ، « يك گوسفند » است يا « سه روز روزه » ، يا صدقه « ده مُدّ بر ده مسكين » ، [2] و بعضى گفته‌اند : « دوازده مُدّ بر شش مسكين » ؛ و احتياطاً اختيار گوسفند است [3] .
و هم چنين هر گاه زير هر دو بغل خود را ازالهء مو كند ، بلكه زير يك بغل را على الأحوط بل الأقوى [4] . و هر گاه دست بكشد به سر يا به ريش خود و يك مو يا دو مو [5] بيفتد ، يك كفّ از طعام ، صدقه كند .
17 - پوشانيدن سر براى مردان هفدهم - پوشانيدن مرد است سر خود را حتى به گِل و حناء و حمل چيزى بر سر على

[1] يعنى به سبب وضو يا غسل ، و اظهر عدم وجوب فديه است . و اما به سبب مسّ و وضع در غير طهارت ، پس فديهء جائز آن خواهد آمد كه كفّى از طعام است .
[2] احتياط در رعايت اكثر از اشباع و مُدّ است .
[3] ظاهراً رعايت اين احتياط ، لازم نيست مطلقاً ، حتى در متعمّد .
[4] بلكه اقوى ، قول اصحاب است كه در كَندن موى زير هر دو بغل ، گوسفند است ، و در موى يكى ، اطعام سه مسكين است .
[5] بلكه چيزى از مو مطابق نصّ و فتوى . و عنوان ساقط شدن مو به مسّ لحيه يا وضع يد بر آن يا سر ، با عدم اطمينان به ساقط شدن مو ، غير ازالهء غير عمديّه است كه فديه ندارد ، اگر چه هر دو جائز است . و هم چنين جائز است بدون فديه ، ازالهء ناسىِ حكم يا جاهلِ به آن على الأظهر .

233