در مال التجاره به شرح آينده در سال ، زكات واجب نيست ، بلكه مستحب است ؛ و هم چنين زكات مقدّره در سال به دو دينار در صحيح « محمّد بن مسلم » و « زراره » ، مستحب است در اسبهاى ماده نه در « بز » و « قاطر » و « حمار » ، و نه در « غلام » و « كنيز » ، مگر به عنوان مال التجاره .
و در متولَّد از دو حيوان كه دو نوع هستند ، يكى زكَوى ، ديگرى غير زكَوى ، يا هر دو غير زكوى هستند ، رعايت صدق اسم در متولد مىشود ، [ كه ] اگر به اسم زكوى ، مسمّى است ، زكات دارد اگر چه مادر ، زكَوى نباشد ، بلكه اگر چه والد و والده ، محرَّم الاكل باشند ؛ چنانچه ولد در حليّت و حرمت ، تابع اسم است ، نه والده مطلقا ، يا در صورتى كه محلَّل باشد .
1 - زكات انعام شروط وجوب زكات در انعام ثلاثه ، چند چيز است :
[ شرط اوّل ] « نصاب » شرط اوّل : « نصاب » [ است ] كه قبل [ از ] تكميل آن چيزى واجب نيست .
نصاب شتر و آن در « شتر » دوازده [ تا ] است به اين ترتيب : « 5 » « 10 » « 15 » « 20 » « 25 » « 26 » « 36 » « 46 » « 61 » « 76 » « 91 » « 121 فما زاد » ، و در نصاب اخير ، تخيير است بين حساب « 40 » و « 50 » ، چنانچه خواهد آمد ، ان شاء الله .
نصاب گاو در « گاو » دو نصابِ كلَّى هست و آن « 30 » و « 40 » است ، [ و ] در كمتر از « 30 » و بيش از آن و كمتر از « 40 » ، زكات نيست . و واضح است كه گاهى به حساب « 30 » ، عدد تمام مىشود ، و گاهى به حساب « 40 » ، و گاهى به حساب هر دو ، مانند « 60 » و « 80 » و « 70 » به ترتيب مذكور . و « گاوميش » و غير وحشى ، داخل در حكم مذكور است .

18