و اگر اجير ، ضامن حج در سال آينده شد ، بر مستأجر اجابت او لازم نمىشود .
و در صورت عدم تقييد اجاره به سال معيّن ، بر اجير واجب مىشود حج نيابتى مستأجَر در سال بعد بدون خيار فسخ براى يكى از متعاملَين .
و اگر مانعْ بعد از احرام با تعيّن سال ، محقّق شد ، استعادهء اجرت متخلَّف ، ثابت است ، و تقسيط در اينجا في الجمله مسلَّم است بر تقدير عدم امكان تحلَّل به هدى يا عمره و بقاء بر احرام براى اتيان به بقيهء مناسك در سال آينده به نحوى كه در محلَّش مذكور است ؛ و اجزاء احرام و دخول حرم به اين سبب ، منتفى است ، مثل حج اصيل .
استنابهء در طواف 6 - از غائب و حاضرِ غير متمكَّنِ از طواف اگر چه با محمول بودن او باشد ، به سبب عذرى ، مثل اغماء يا مبطون بودن يا مرضى كه با آن طهارتش محفوظ نماند ، استنابهء در طواف واجب مىشود در صورت يأس از برء در وقت آن . و از غير ايشان از حاضرينِ با تمكَّن ، استنابهء در طوافِ واجب ، نمىشود .
و حيض هم از اعذار است با عدم تمكَّن از اتيان در وقت اگر چه با عدول به آن چه طوافِ آن متأخّر است باشد ؛ پس استنابه مىنمايد اگر چه هنوز غائب و طاهر نشده بنا بر اظهر ؛ لكن احتياطِ در رعايت مكان غيبت و زمان طهارت ، ترك نشود .
نيّت طواف نيابتى و شخص محمول 7 - و نيّت طواف با طواف كننده با مباشرت است با اهليّت و تمكَّن ؛ پس طواف محمول ، مثل طواف راكب دابّه است ؛ و طواف حامل ، مثل طواف حامل متاع است كه مىتواند اكتفاء به نيّت طواف از خود نمايد ؛ پس در صورت حمل ، هر دو با نيّت مىتوانند به همان طواف منسوبِ به هر دو اكتفاء نمايند در عمل به واجب بر هر كدام .
بلكه در صورت عدم اهليّتِ نيّت مثل طواف دادن صبىّ و مغمى عليه اظهر جواز احتساب است براى حامل و محمول با نيّت [ كردن ] حامل ، منسوب ذاتى را براى خود ، و

175