هدى و نفقهء حج طفل و نفقات زائده بر ضروريّات مولَّى عليه از قبيل نفقهء سفر و آن چه مثل آن است در حكم بر خود ولىّ و از مال او است ، هم چنان كه ثواب عمل براى او است ، و فداء صيد مولَّى عليه بر او است .
و هدى واجبِ به سبب حج كه سبب [ آن ] ، ولىّ بوده ، بر ولى و از مال او لازم است ، و كفّارهء موجب آن بر ولىّ است در آن چه عمد و خطا و كفّاره دارد ؛ بلكه در آن چه عمد ، فقط كفّاره دارد و صبىّ عمداً مرتكب شد ، ثبوت كفّاره بر ولىّ كه سبب است خالى از وجه نيست .
اگر صبىّ و مجنون ، از آنها وطى محقّق شد از روى عمد قبل از يكى از دو وقوف ، پس فساد حج او و وجوب قضاء بر او بعد از بلوغ و عدم اجزاء از حجّة الاسلام مگر با بلوغ در فاسد قبل از وقوف به مشعر بنحو متقدّم ، خالى از وجه نيست .
2 - حريّت از جمله شروط حجّة الاسلام : « حرّيت » است ، پس بر مملوك ، حج و عمره ، واجب نيست اگر چه بذل نمايد مالك ، زاد و راحله را . و اگر حج نمود با اذن مالك ، صحيح است ، و مجزى از حجّة الاسلام بعد از عتق و استطاعت نيست مگر در صورت عتق قبل از وقوف مشعر بنحو متقدّم .
و گذشت بيان اعتبار استطاعت از زمان عتق در اجزاء از حجّة الاسلام و حكم تجديد نيّت بعد از عتق .
و اظهر عدم جواز رجوع مالك ، از اذنِ در حج است بعد از تلبّس مملوك با اذن به احرام حج .
و اگر رجوع كرد قبل از تلبّس و عالم نشد مملوك مگر بعد از تلبّس ، پس در صحّت احرام ، تأمّل است ؛ و در تقدير صحّت ، واجب است اتمام ؛ و اگر عالم به رجوع بود ، نمىتواند احرام نمايد . و در اكتفاء به قول عدل واحد در اذن يا رجوع از آن اگر مفيد ظن اطمينانى نباشد تأمّل است .

139