[ كتاب الحج ] فصل اول شرايط وجوب حج [1] بسم الله الرحمن الرحيم الحمد لله ، و الصلاة على محمّد و آله الطاهرين واجب است حج بر هر مكلفى از مرد و زن و خنثى با شروط آتيه در عمر ، يك مرتبه ، و آن را « حجّة الاسلام » مىنامند . و ازيد از يك دفعه در عمر به اصل شرع واجب نيست .
و آن واجب فورى است و تأخير آن از اوّل سال استطاعت بدون عذر ، حرام است و تكرار اين تأخير در سالها بدون توسيط توبه ، كبيره است ، مثل ترك حج رأساً .
و بايد وقتى مسافرت نمايد كه در وقت مخصوص ، در امكنهء مخصوصه و مشاعر معهوده حاضر باشد .
لزوم و عدم لزوم حركت با كاروان اول و اگر متعدّد باشد قافله ها بحسب زمان در اوّل سال استطاعت ، اظهر عدم وجوب خروج با اوّل است با وثوق به تمكَّن از خروج با دوّمى مثلًا ؛ و در صورت عدم وثوق در جواز تأخير و عدم آن كه مستلزم استقرار حج است با عدم تمكَّن از قافلهء دوّم ، تأمّل است . و احتياط تكليفى در همين اتفاق در سال دومِ استطاعت ، اشدّ است ، اگر چه استقرار حج مسلَّم است .
و عدم حرمت تفويت احتمالى با تأخير و غير آن از مقدّمات مفوّته در واقع بعد از اشتغال ذمّه يا قبل از آن در جميع مواردى كه دليل خاص نباشد ، خالى از وجه نيست ؛ و لازمِ آن ، عدم استقرار و عدم وجوب قضا است در تأخير مسافرت از اوّل قافله با عدم وثوق به

[1] 11 / ربيع الاول / 1401 ه .

135