است غسل و لكن به غسل تنهايى ، نماز نمىتواند بكند ، بلكه وضو نيز از براى نماز بگيرد وجوباً در غير مسّ ميّت ، و احتياطاً در آن .
س آيا واجب است تقديم وضو بر اغسال مزبوره ، يا آن كه مخيَّر است در تقديم و تأخير ؟
ج وجوبش معلوم نيست ، اگر چه احوط است .
س آيا مدار در حصول هر يك از نواقض مذكوره ، بر علم است يا بر ظنّ ؟
ج مدار بر علم است ، لكن بهتر در صورت ظنّ بلكه در شك ، باطل كردن وضو و اعاده كردن آن است .
3 - كيفيّت وضو س حقيقت وضو را تفصيلا بيان فرماييد ؟
ج حقيقت وضو شستن رو و دستها و مسح سر و مسح پاها است .
شستن صورت امّا روى ، پس واجب است شستن آن به حسب طول ، از اوّل رستنگاه موى سر تا به آخر « زنخ » ؛ و به حسب عرض ، آن قدرى است كه فرا گيرد اثر انگشت بزرگ و انگشت ميانى [ را ] ؛ و هر چه داخل در اين حدود باشد ، شستن آن لازم است ؛ و آن چه بيرون باشد ، واجب نيست ، خواه از دو طرف شقيقه [1] باشد يا از « عذار » كه آن آخر شقيقه است ؛ بلى لازم است داخل نمودن قدرى از خارج حدود را تا يقين به شستن تمامِ روى ، حاصل شود ، بلكه اندكى از باطن بينى و مطبق شفتين يعنى ظاهر لبها را بشويد . و داخل چشم ، از بواطن محسوب است و شستن آن لازم نيست . و مدار در رستنگاه موى و در انگشتان ، بر مستوى الخلقه [2] است .

[1] يعنى طرفى كه متّصل به گوش است و محاذى عذار است نه طرفى كه متّصل به چشم است .
[2] يعنى بر كسى كه متناسب است دستهاى او با روى او . و در غير متناسب ، تقدير مىشود دستها متناسب با روى و به آن نسبت ، شسته مىشود .

88