غير آن ، بايد كه پيش از قتل ، او را امر كرد كه غسل كند مثل غسل مس ميت و حنوط كند و كفن بپوشد و بعد از قتل ، ديگر غسلى واجب نيست . پس هر گاه بعد از قتل كسى مس بدن او را نمايد غسل مس ميت بر او واجب است يا نه ؟
جواب : واجب نيست نظر به ظواهر اخبار مثل روايت محمد بن مسلم : " مس الميت عند موته و بعد غسله ليس به باس ( 1 ) " و همچنين امر به غسل كردن به عنوان غسل ميت ظاهر در ترتيب احكام غسل ميت است بر او و اين هم از جمله آنهاست و مىتوان گفت كه شكى نيست كه موت انسان في الجمله موجب نجاست او مىشود به نجاست خبيثه و حديثه يعنى خباثت معنويه و دفع هر دو آنها به غسل ميت مىشود فى الجمله ( قيد فى الجمله از براى اخراج شهيد است ) و همچنين كسى كه واجب القتل بوده و قبل از قتل ، غسل كرده و بدون آه هم نجاست خبيثه باقى است كه بايد با ملاقات ( در صورت رطوبت ) تطهير بدن كرد و هم غسل مس به سبب آن خباثت معنويه او ، هر چند به رطوبت ملاقات نشود و چون در واجب امقتلى كه غسل ميت را بجا آورد ديگر غسل ميت لازم نيست از براى او ، پس معلوم مىشود كه آن دو علتى كه مستلزم غسل ميت بودند هر دو از او منتفى شده اند و به انتفاء علت ، معلول هم منتفى مىشود . پس تطهير بدن ملاقى آن و غسل مس ميت هر دو ساقط مىشوند .
< / السؤال = 1516 > < السؤال = 1209 > 71 - سؤال : كسى كه داخل شده در زير آب ، در حين بيرون آمدن ، تخليل عضو مىنمايد چه صورت دارد ؟
جواب : اظهر در نظر حقير اين است كه در غسل ارتماسى همين كه نيت كرد و فرو رفت به آب ، جزو اول بدن كه به آب رسيد ، اول غسل است و جزو آخر كه فرو رفت غسل تمام شده است ، به شرطى كه اعضا را متعاقب به دفعه عرفيه فرو برد كه اگر يك جزو را بيرون گذاشته ، آنچه سابق فرو رفته هم باطل مىشود و در اين بين كه اول فرو رفتن است تا به آخر اجزاء ، هر گاه عضوى به تخليل باشد ، تخليل كند و هر چند بعد از فرو رفتن تمام اعضا باشد به شرطى كه از دفعه عرفيه بيرون نرود .

1 : وسائل : ج 2 ص 931 - 932 باب عدم وجوب . . . ، ح 1 .

37