< / السؤال = 5336 > < / السؤال = 5277 > < السؤال = 5216 > < السؤال = 5218 > < السؤال = 5230 > 389 - سؤال : شخصى ملكى دارد كه مثلا پانصد تومان ارزش دارد و از منافع آن ، گذران خود و عيال خود مىكند ، و لكن اگر او را بدل كند به سرمايه‌اى كه سيصد تومان ارزش داشته باشد باز گذران او مىشود ، آيا زايد بر سيصد تومان ، خمس دارد يا نه ؟
جواب : اگر آن ملك به ميراث به او رسيده ، يا كسى به او بخشيده يا خريده است به پولى كه خمس متعلق به آن نبوده ، پس در آن ملك ، خمسى واجب نيست و آن را مستقل خود مىكند و از منافع آن ، معيشت مىكند . ضرور نيست تبديل آن به كمتر از آن و در اين صورت اگر از منافع آن ، فاضل از مؤنه سال بماند ، خمس به آن فاضل منافع ، متعلق مىشود و هرگاه ملك را از پولى خريده كه خمس متعلق به آن بوده ، پس همان خمس آن پول كه نداده بود بر او واجب است .
بلى هرگاه در عرض سال كه در آن سال كسبى مىكرده به استيجار يا مضاربه و امثال آن كه خود سرمايه و مستقلى نداشته و خواسته باشد كه سرمايه يا مستقلى از براى خود قرار بدهد جايز است در بين سال كه از جمله ارباح و منافع كسب خود ملكى بخرد كه مستقل و مايه معيشت او باشد . در اين صورت بايد ملاحظه كند كه اين مستقل و سرمايه كه قرار مىدهد زايد بر قدر احتياج او در سرمايه معيشت نباشد . مثل اينكه صد تومان سرمايه ، مدار او را مىگذراند ، يا ملكى كه صد تومان قيمت او باشد مدار او را مىگذراند ، كه در اين صورت جايز نيست ملك پانصد تومانى بخرد و خمس آن زيادتى بر مقدار سرمايه را ندهد ، بلكه خمس زايد بر قدر محتاج اليه در مستقل و سرمايه را بايد بدهد .
389 مكرر : سؤال : در ارث كه مورث ، خمس آن را داده باشد و نيز در صدقه و هبه آيا خمس هست يا نه ؟
جواب : در هيچ يك اينها خمس واجب نيست ، بلى در بعضى اقسام آنها مستحب است ، خصوصا در ميراثى كه گمانى به آن نداشته و از براى او به هم رسيد .
< / السؤال = 5230 > < / السؤال = 5218 > < / السؤال = 5216 > < السؤال = 5333 > 390 - سؤال : در يتيم سيد ، فقر ، شرط است يا نه ؟
جواب : بلى اظهر ، اشتراط فقر است و به يتيم غنى ، خمس نمىتوان داد .

222