زنجانى : بنا بر احتياط واجب بايد مقدار بيشترى را كه احتمال مىدهد روزه نگرفته قضا نمايد مثلًا كسى كه پيش از ماه رمضان مسافرت كرده و نمىداند عصر پنجم ماه رمضان از سفر برگشته يا عصر ششم ، به احتياط واجب بايد شش روز روزه بگيرد ، ولى كسى كه نمىداند چه وقت عذر برايش پيدا شده ، مىتواند مقدار كمتر را قضا نمايد ؛ مثلا اگر در آخرهاى ماه رمضان مسافرت كند و بعد از ماه رمضان برگردد و نداند كه شب بيست و پنجم ماه رمضان مسافرت كرده ، يا شب بيست و ششم ، مىتواند مقدار كمتر را يعنى پنج روز ( با فرض كامل بودن ماه ) قضا كند ، اگر چه احتياط مستحب آن است كه مقدار بيشتر ؛ يعنى شش روز ، را قضا نمايد . ( 2 ) خوئى ، گلپايگانى ، سيستانى ، تبريزى ، صافى : و يا اين كه مثلًا در اواخر ماه رمضان مسافرت كرده و بعد از رمضان برگشته و نمىداند كه بيست و پنجم رمضان مسافرت كرده يا بيست و ششم ، در هر دو صورت مىتواند مقدار كمتر يعنى پنج روز را قضا كند اگر چه احتياط مستحب آن است كه مقدار بيشتر يعنى شش روز را قضا نمايد .
مكارم : مسأله روزه هايى كه به خاطر مسافرت يا بيمارى و مانند آن ترك شده بايد قضا كند ، اما اگر نداند تعداد روزه هاى فوت شده چه اندازه بوده ، كافى است مقدارى كه يقين دارد قضا كند و اضافه بر آن واجب نيست هر چند احتياط مستحب است .
فاضل : مسأله اگر در تعداد روزهايى كه نگرفته و بايد قضا كند شك دارد بايد به مقدارى كه يقين دارد روزه نگرفته قضا كند . مثلًا اگر شك كند كه پنج روزهء قضا بر عهده اوست يا هفت روزه بايد پنج روز را قضا كند . بلى اگر زمان حدوث عذر را مىداند ولى نمىداند چند روز طول كشيده است مثلًا مىداند روز بيستم ماه بيمار شده يا به سفر رفته و نمىداند تا بيست و پنجم ماه ادامه داشته يا تا بيست و هفتم به احتياط واجب بايد حد اكثر را قضا كند .
< صفحة فارغة > [ مسأله 1698 اگر از چند ماه رمضان روزهء قضا داشته باشد ] < / صفحة فارغة > مسأله 1698 اگر از چند ماه رمضان روزهء قضا داشته باشد ، قضاى هر كدام را كه اول بگيرد مانعى ندارد . ولى اگر وقت قضاى رمضان آخر تنگ باشد ( 1 ) ، مثلًا پنج روز از رمضان آخر ( 2 ) قضا داشته باشد و پنج روز هم به رمضان مانده باشد بايد اول ، قضاى رمضان آخر را بگيرد ( 3 ) . ( 1 ) مكارم : بايد بنا بر احتياط اوّل قضاى رمضان آخر را بگيرد . ( 2 ) بهجت : از رمضان گذشته . . ( 3 ) زنجانى : ولى اگر قضاى ماه رمضانهاى قبل را بگيرد معصيت كرده ولى روزه‌اش صحيح است .
اراكى ، فاضل : احتياط واجب آن است كه اوّل ، قضاى رمضان آخر را بگيرد .
گلپايگانى ، صافى ، نورى : احتياط مستحب آن است كه اوّل ، قضاى رمضان آخر را بگيرد .
خوئى ، تبريزى ، سيستانى : بهتر آن است كه اوّل ، قضاى رمضان آخر را بگيرد .
< صفحة فارغة > [ مسأله 1699 اگر قضاى روزهء چند رمضان بر او واجب باشد ] < / صفحة فارغة > مسأله 1699 اگر قضاى روزهء چند رمضان بر او واجب باشد ( 1 ) و در نيت معين نكند ( 2 ) روزه‌اى را كه مىگيرد قضاى كدام رمضان است ، قضاى سال اول حساب مىشود ( 3 ) . اين مسأله در رسالهء آيات عظام : مكارم و بهجت نيست

945