بر او واجب تعيينى باشد ، پس مسافر مىتواند امام جمعه شود . و نيز ساير امورى كه در جماعت نمازهاى يوميّه شرط است ( مثل فاصله نداشتن و غير آن ) در اينجا نيز معتبر است . ( 20 ) در نماز جمعه لازم است كه مأمومين قصد اقتداء به امام را داشته باشند و احتياط مستحب براى امام نيز اين است كه نيّت امامت كند اگر چه با عدم نيّت امامت و تنها قصد وظيفه فعليّه ، نماز جمعه از همگى صحيح است . ( 21 ) در نماز جمعه سوره معيّنى معتبر نيست ولى مستحب است در ركعت اوّل پس از حمد سوره جمعه و در ركعت دوّم بعد از حمد سوره منافقون خوانده شود . ( 22 ) مستحب است كه حمد و سوره در نماز جمعه بلند خوانده شود . ( 23 ) در نماز جمعه دو قنوت مستحب است : يكى در ركعت اوّل قبل از ركوع كه پس از خواندن قنوت به ركوع مىرود ، و ديگرى در ركعت دوّم بعد از ركوع كه پس از پايان قنوت به سجده مىرود . ( 24 ) اگر نمازگزار اشتباهاً در ركعت دوّم پس از قنوت به ركوع رود و پيش از رسيدن به حدّ ركوع يادش بيايد بايد به سجده برود . و نيز اگر در حال رسيدن به حدّ ركوع ملتفت شد و در آن حال هيچ مكث ركوعى نكرد به سجده مىرود و نمازش صحيح است ، امّا اگر مكث كرد نمازش باطل است . ( 25 ) اگر مأموم به ركعت اوّل نماز جمعه نرسيد ولى به ركعت دوّم آن كه در وقت نماز جمعه به جا آورده مىشود رسيد اگر چه تنها به ركوع امام برسد نماز جمعه او صحيح است و ركعت دوّم را خودش فرادى مىخواند . ولى اگر شك كند كه ركوع امام را درك كرده يا نه ، نماز جمعه او باطل است و نماز ظهر مىخواند . ( 26 ) در موقعى كه نماز جمعه بر واجد شرايط وجوب تعيينى دارد ، اگر بداند كه در صورت حركت براى حضور در جمعه به ركوع ركعت آخر هم نمىرسد ، مىتواند نماز ظهر را شروع كند و لازم نيست يقين كند كه نماز جمعه تمام شده است . و همچنين نماز ظهر صحيح است اگر آن را با نيّت قربت خواند و در اثناء آن يا بعد از فراغ معلوم شد كه از اوّل متمكَّن از انجام نماز جمعه نبوده است . ( 27 ) شخص خنثى اگر به نماز جمعه حاضر شود نمازش صحيح است ولى نمىتواند خود امام شود و يا تكميلِ عددِ لازم كند . ( 28 ) اگر بعد از زوال ، اذان نماز براى جمعه گفته شد ، براى دفعه دوّم اذان گفتن ( به نحوى كه مخالفين انجام مىدهند ) بدعت و حرام است . و نيز بعد از خواندن نماز جمعه احتياط واجب آن است كه براى نماز عصر اذان نگويند . ( 29 ) اگر در بين نماز ، براى امام ، موت يا بىهوشى پيش آيد مأمومين يك نفر از خود را كه با آنها مشغول نماز بود و واجد شرايط امامت است پيش مىاندازند و بقيّه نماز را با او مىخوانند ، و واجب است كه نيّت اقتداء را تجديد كنند . و همچنين اگر از امام حدثى سر زد ، خود او يا سايرين ، ديگرى را امام قرار مىدهند و نماز مأمومين صحيح است . ( 30 ) اگر تعيين شخصى به جاى امام ممكن نشد ، پس اگر يك ركعت نماز را با جماعت تمام كرده بودند ، ممكن است گفته شود كه ركعت بعد را به عنوان نماز جمعه ولى فرادى تمام كنند ( مثل مأمومى كه فقط يك ركعت امام را درك كند ) و اگر يك ركعت را تمام نكرده بودند ، ممكن است گفته شود كه نماز خود را به عنوان ظهر تمام كنند و صحيح باشد لكن احتياط به تمام كردن

874