را گفته باشد ديگرى باطل است ؛ چه نمازگزاران بدانند كه قبل از آنها يا بعد از آنها نماز جمعه ديگرى در فاصله كمتر برقرار شده و يا مىشود و چه ندانند . و ميزان در صحت ، تقدم در نماز است ( 1 ) نه در خطبه ها . بنا بر اين اگر يكى از دو نماز جمعه در خطبه ها مقدم بوده اما نماز دوم در شروع نماز تقدم داشته نماز دوم صحيح و اولى باطل خواهد بود . ( 1 ) مكارم : احتياط آن است كه خطبه ها نيز مقدم باشد .
اراكى : رجوع كنيد به ذيل مسأله 51 .
54 اگر يقين دارند كه در فاصله كمتر از حد لازم يك فرسخ نماز جمعه‌اى برپا شده ولى شك دارند كه آن نماز قبلًا برگزار شده يا نه و يا شك دارند كه آن نماز مقارن با آنها برگزار مىشود يا نه ، در هر دو صورت مىتوانند خود نماز جمعه‌اى تشكيل دهند و همچنين است در صورتى كه نسبت به اصل انعقاد نماز جمعهء ديگر اطمينان نداشته باشند . اين مسأله در رساله آيت الله اراكى نيست 55 اگر پس از پايان نماز جمعه متوجه شوند كه نماز جمعه ديگرى در كمتر از حد مقرر تشكيل شده و هر يك از دو گروه احتمال دهد كه قبل از ديگرى به اقامه جمعه پرداخته ، بر هيچ يك اعادهء جمعه و نيز نماز ظهر واجب نيست . گر چه قول به وجوب اعاده ، مطابق احتياط است ( 1 ) ولى اگر گروه سومى خواسته باشند در همان محدوده اقامه جمعه ديگرى بنمايند ، بايد يقين داشته باشند كه آن دو نماز جمعه باطل است و اگر احتمال صحت يكى از آن دو را بدهند نمىتوانند اقامه جمعه ديگرى بنمايند . اين مسأله در رساله آيت الله اراكى نيست ( 1 ) فاضل : گر چه اعاده مطابق احتياط استحبابى است . .
56 در زمان غيبت ولى عصر عجل الله تعالى فرجه الشريف كه نماز جمعه واجب تعيينى نيست خريد و فروش و ساير معاملات پس از اذان جمعه حرام نيست ( 1 ) . اين مسأله در رساله آيت الله اراكى نيست ( 1 ) فاضل : هنگام اقامه نماز جمعه حرام نيست .
تبريزى : مسأله بنا بر احتياط ، در صورتى كه در زمان غيبت ولى عصر عجل الله تعالى فرجه الشريف نماز جمعه با شرائطش اقامه شود خريد و فروش و ساير معاملات در زمان نماز جمعه حرام است .
مسائل اختصاصى اراكى : مسأله 1486 اگر نمازگزار اشتباهاً در ركعت دوم پس از قنوت به ركوع رود و پيش از رسيدن به حد ركوع يادش بيايد بايد به سجده برود ، اما اگر بعد از رسيدن به ركوع ملتفت شد ، نماز جمعه باطل است و بايد نماز ظهر بخواند .
اراكى : مسأله 1506 اگر بداند در صورت حركت براى حضور در جمعه به ركوع ركعت آخر هم نمىرسد ، مىتواند نماز ظهر را شروع كند و لازم نيست يقين كند كه نماز جمعه تمام شده است .

857