بعد يادش بيايد كه دو سجده را به جا نياورده ، بايد به جا آورد و اگر در ركوع يا بعد از آن يادش بيايد ، نمازش باطل است ( 4 ) . ( 1 ) فاضل : اگر شك كند كه ركنى را به جا آورده يا نه ، چنانچه مشغول كارى كه بعد از آن است شده ، نبايد به شك خود اعتنا كند مثلًا اگر مشغول تشهد است و شك كند كه دو سجده را به جا آورده يا نه . . ( 2 ) خوئى ، تبريزى ، سيستانى : اگر شك كند كه ركنى را به جا آورده يا نه ، مثلًا مشغول تشهد است اگر شك كند كه دو سجده را به جا آورده يا نه و به شك خود اعتنا نكند و بعداً يادش بيايد كه آن ركن را به جا نياورده . . ( 3 ) سيستانى : بنا بر احتياط لازم . . ( 4 ) سيستانى : چنان كه گفته شد . مكارم : مسأله هر گاه بعد از گذشتن محلّ ، شك كند و طبق دستور ، اعتنا نكرده و بگذرد ، بعد متوجّه شود كه آن عمل مشكوك را انجام نداده ، هر گاه وارد ركن بعد نشده ، بايد برگردد و به جا آورد و اگر وارد ركن بعد شده ، نمازش صحيح است ، مگر آن كه جزءِ مشكوكى كه ترك شده ركن باشد . زنجانى : مسأله اگر بعد از گذشتن محل ركوع و سجده شك كند كه آن را به جا آورده يا نه ، و به شك خود اعتنا نكند و بعد يادش بيايد كه آن را به جا نياورده ، بايد به دستورى كه براى فراموشى ركوع و سجده در مسأله [ 1109 ] گفته شد عمل كند . < صفحة فارغة > [ مسأله 1177 اگر شك كند عملى را كه ركن نيست به جا آورده يا نه ] < / صفحة فارغة > مسأله 1177 اگر شك كند عملى را كه ركن نيست به جا آورده يا نه چنانچه مشغول كارى كه بعد از آن است شده ، بايد به شك خود اعتنا نكند ، مثلًا موقعى كه مشغول خواندن سوره است ، اگر شك كند كه حمد را خوانده يا نه ، بايد به شك خود اعتنا نكند و اگر بعد يادش بيايد كه آن را به جا نياورده در صورتى كه مشغول ركن بعد نشده ، بايد به جا آورد ( 1 ) و اگر مشغول ركن بعد شده نمازش صحيح است . بنا بر اين اگر مثلًا در قنوت يادش بيايد كه حمد را نخوانده ، بايد بخواند ( 2 ) و اگر در ركوع يادش بيايد نماز او صحيح است ( 3 ) . ( 1 ) سيستانى : بايد آن را و آن چه بعد از آن است به جا آورد . . ( 2 ) سيستانى : بايد حمد و سوره را بخواند . . ( 3 ) فاضل : ولى بنا بر احتياط مستحب دو سجدهء سهو براى حمد كه نخوانده به جا آورد و اگر واجبى كه نخوانده تشهّد يا سجده باشد قضاى آن را واجب است انجام دهد و بعد از آن دو سجده سهو به جا آورد . مكارم : رجوع كنيد به ذيل مسأله 1176 . زنجانى : مسأله اگر شك كند عملى را كه ركن نيست به جا آورده يا نه ، و از آنجا كه مشغول كار بعد از آن شده به شك خود اعتنا نكند ؛ مثلًا موقعى كه مشغول خواندن سوره است ، شك كند كه حمد را خوانده يا نه ، و به شك خود اعتنا نكند و بعد يادش بيايد كه آن را به جا نياورده ، در صورتى كه مشغول ركن بعد نشده بايد آن را به جا آورد و اگر مشغول ركن بعد شده نمازش صحيح است ، بنا بر اين اگر مثلًا در قنوت يادش بيايد كه حمد را نخوانده ، بايد بخواند و اگر در ركوع يادش بيايد نمازش