خوئى ، تبريزى : احتياط مستحب ( زنجانى : احتياط ) آن است كه در حال اختيار به گچ و آهك پخته و آجر و كوزهء گلى و مانند اينها سجده نكنند .
صافى : جواز سجده در حال اختيار به گچ و آهك پخته و آجر و كوزهء گلى و مانند آن مورد تأمل است . سيستانى : سجده بر گچ و آهك پخته و آجر و كوزهء گِلى نيز اشكال ندارد .
< صفحة فارغة > [ مسأله 1082 اگر كاغذ را از چيزى كه سجده بر آن صحيح است ] < / صفحة فارغة > مسأله 1082 اگر كاغذ را از چيزى كه سجده بر آن صحيح است مثلًا از كاه ( 1 ) ساخته باشند ، مىشود بر آن سجده كرد ( 2 ) و سجده بر كاغذى كه از پنبه و مانند آن ساخته شده اشكال ندارد ( 3 ) . ( 1 ) فاضل : يا چوب . . ( 2 ) بهجت : و جواز سجده بر كاغذى كه احتمال دارد از چيزهايى درست شده باشد كه سجده بر آن جايز نيست مورد تأمّل است ، لذا احتياطاً سجده ننمايند . ( 3 ) گلپايگانى ، صافى : اشكال دارد ؛ و نيز سجده كردن بر كاغذى كه انسان نمىداند از چيزى كه سجده بر آن صحيح است ساخته شده يا از چيزى كه سجده بر آن صحيح نيست اشكال دارد .
فاضل : سجده بر كاغذى كه از پنبه تهيه مىشود اشكال ندارد ، ولى بنا بر احتياط واجب بر كاغذى كه از حرير و ابريشم ساخته مىشود ، نمىشود سجده كرد .
خوئى ، تبريزى ، زنجانى ، نورى : مسأله سجده بر كاغذ ( خوئى ، زنجانى ، تبريزى : اگر چه از پنبه و مانند آن ساخته شده باشد ) صحيح است .
سيستانى : مسأله اگر كاغذ نوشتن را از چيزى كه سجده بر آن صحيح است مانند چوب و كاه ساخته باشند ، مىشود بر آن سجده كرد و همچنين اگر از پنبه يا كتان ساخته باشند ؛ ولى اگر از حرير يا ابريشم و مانند اينها ساخته باشند ، سجده بر آن صحيح نيست . و امّا دستمال كاغذى ، فقط در صورتى مىتوان بر آن سجده كرد كه معلوم باشد از چيزى ساخته شده است كه سجده به آن صحيح است .
مكارم : مسأله سجده بر كاغذ جايز است مگر آن كه يقين داشته باشيم از پنبه يا چيزهايى ساخته شده كه سجده بر آنها شرعاً جايز نيست و از آنجا كه غالب كاغذها را در حال حاضر از چوب مىسازند و يا حدّ اقل شكّ داريم از چه مىسازند ، سجده بر آنها جايز است .
< صفحة فارغة > [ مسأله 1083 براى سجده بهتر از هر چيز تربت حضرت سيد الشهداء عليه السلام مىباشد ] < / صفحة فارغة > مسأله 1083 براى سجده بهتر از هر چيز ( 1 ) ، تربت حضرت سيد الشهداء عليه السلام مىباشد ، بعد از آن خاك ، ( 2 ) بعد از خاك سنگ و بعد از سنگ گياه است . ( 1 ) مكارم : خاك ، مخصوصاً تربت حضرت سيّد الشّهداء عليه السلام است كه يادآور خونهاى شهيدان مىباشد . [ پايان مسأله ] ( 2 ) بهجت : بقيه مسأله ذكر نشده . زنجانى : خاكهاى ديگر . .
< صفحة فارغة > [ مسأله 1084 اگر چيزى كه سجده بر آن صحيح است ندارد ] < / صفحة فارغة > مسأله 1084 اگر چيزى كه سجده بر آن صحيح است ندارد ، يا اگر دارد به واسطهء سرما يا گرماى زياد ( 1 ) و مانند اينها نمىتواند بر آن سجده كند ( 2 ) ، بايد به لباسش اگر از كتان يا پنبه است ، سجده كند ( 3 ) و اگر از چيز ديگر است بر همان چيز سجده كند و اگر آن هم نيست بايد بر پشت دست ( 4 ) و چنانچه آن هم ممكن نباشد به چيز معدنى ( 5 ) مانند انگشتر عقيق سجده نمايد ( 6 ) .

587