اين منطقه در ساختن محراب مساجد و قبرها مسامحه كرده و دقّت كافى نكرده‌اند بايد به آن طرف يا اطرافى نماز بخواند كه اطمينان يا ظنّ قوى به قبله دارد .
< صفحة فارغة > [ مسأله 783 كسى كه گمان به قبله دارد ] < / صفحة فارغة > مسأله 783 كسى كه گمان به قبله دارد ، اگر بتواند گمان قويترى پيدا كند نمىتواند به گمان خود عمل نمايد ( 1 ) ، مثلًا اگر ميهمان از گفتهء صاحب خانه گمان به قبله پيدا كند ولى بتواند از راه ديگر ( 2 ) گمان قويترى پيدا كند نبايد به حرف او عمل نمايد ( 3 ) . ( 1 ) بهجت : مىتواند بنا بر اظهر به گمان خود عمل نمايد ، ولى اگر مشكل نباشد احتياط در تحصيل علم و يا گمان قويتر است . . نورى : نمىتواند به گمان ضعيف عمل نمايد . . ( 2 ) فاضل : مثلًا قبله نما . . ( 3 ) بهجت : بنا بر احتياط گمان قويتر را تحصيل مىنمايد .
مكارم : مسأله به گفتهء صاحب منزل يا مسئول يك مسافر خانه و مانند آن در صورتى كه فرد بىمبالات نباشد ، مىتوان اعتماد كرد .
< صفحة فارغة > [ مسأله 784 اگر براى پيدا كردن قبله وسيله‌اى ندارد ] < / صفحة فارغة > مسأله 784 اگر براى پيدا كردن قبله وسيله‌اى ندارد ، يا با اين كه كوشش كرده گمانش به طرفى نمىرود ، چنانچه وقت نماز وسعت دارد بايد چهار نماز به چهار طرف بخواند ( 1 ) و اگر به اندازهء چهار نماز وقت ، بايد به اندازه ى كه داردنماز بخواندمثلافقط به اندازهء يك نماز وقت دارد ، بايدنمازطرفى كه مىخواهد بخواند ( 2 . و بايد ( 3 ) نمازها را طورى بخواند كه يقين كند يكى از آنها رو به قبله بوده ( 4 ) يا اگر از قبله كج بوده ، به طرف دست راست و دست چپ قبله نرسيده است . ( 1 ) خوئى ، تبريزى ، سيستانى ، زنجانى : نماز خواندن به يك طرف ( زنجانى : كه احتمال مىدهد قبله است ) كافى است و احتياط مستحب آن است كه چنانچه وقت نماز وسعت دارد ، چهار نماز به چهار طرف بخواند . [ پايان مسأله ] بهجت : بايد از روى احتياط چهار نماز به چهار طرف بخواند اگر چه بعيد نيست فقط يك نماز به يكى از چهار طرف كه بخواند كافى باشد و سه نماز ديگر مستحبّ و از روى احتياط باشد . . ( 2 ) گلپايگانى ، صافى : و بعد از وقت با علم به قبله بنا بر احتياط لازم نماز را قضا كند . . ( 3 ) بهجت : در مواردى كه نماز متعدد مىخواند بايد . . ( 4 ) فاضل : بقيه مسأله ذكر نشده .
مكارم : مسأله هر گاه راهى براى پيدا كردن قبله وجود نداشته باشد و قبله در ميان چهار سمت مختلف مردّد شود يك نماز به يك طرف كافى است ، ولى احتياط مستحبّ آن است كه چهار نماز به چهار طرف بخواند و هر گاه در سه طرف يا دو طرف احتمال وجود قبله را مىدهد فقط به سمت آنها نماز بخواند .
< صفحة فارغة > [ مسأله 785 اگر يقين يا گمان كند كه قبله در يكى از دو طرف است ] < / صفحة فارغة > مسأله 785 اگر يقين يا گمان كند كه قبله در يكى از دو طرف است ، بايد به هر دو طرف نماز بخواند ( 1 ) ولى احتياط مستحب آن است كه در صورت گمان ، به چهار طرف نماز بخواند .

434