( 2 ) بهجت : حتّى در تكبيرة الإحرام بنا بر أظهر ، گر چه احتياط مستحبّ اين است كه موقع گفتن تكبيرة الإحرام و بلكه در بقيه نماز نيز رو به قبله باشد . ولى در حال كار كردن در منزل على الأحوط قبله بايد در نماز مستحبى مراعات شود .
مسأله اختصاصى بهجت : مسأله 653 نماز واجب را هنگام ناچارى و وقتى كه ضرورتى از پياده شدن جلوگيرى كند مىتواند در حال سوارى بخواند ، ولى اگر كسى مىداند كه در آخر وقت مىتواند بدون اين كه دچار سختى شود نمازش را در حال " استقرار " به جا آورد ، بنا بر أظهر واجب است نماز را تأخير بيندازد .
< صفحة فارغة > [ مسأله 782 كسى كه مىخواهد نماز بخواند ] < / صفحة فارغة > مسأله 782 كسى كه مىخواهد نماز بخواند ، بايد براى پيدا كردن قبله كوشش نمايد ، تا يقين كند ( 1 ) كه قبله كدام طرف است ( و مىتواند به گفتهء دو شاهد عادل ( 2 ) كه از روى نشانه هاى حسى شهادت مىدهند يا به قول كسى كه از روى قاعدهء علمى قبله را مىشناسد و محل اطمينان است عمل كند ( 3 ) ) و اگر اينها ممكن نشد بايد ( 4 ) به گمانى كه از محراب مسجد مسلمانان يا قبرهاى آنان ( 5 ) يا از راههاى ديگر پيدا مىشود عمل نمايد حتىاگر از گفتهء فاسق يا كافرى كه به واسطهء قواعد علمى قبله را مىشناسد گمان به قبله پيدا كند كافى است . ( 1 ) خوئى ، زنجانى ، تبريزى ، سيستانى : تا يقين يا چيزى كه در حكم يقين است ( سيستانى : مثل شهادت دو عادل اگر مستند به حسّ و مانند آن باشد ) پيدا كند . . ( 2 ) نورى : يا يك عادل . . ( 3 ) اراكى : مىتواند به گفته دو شاهد عادل عمل كند مگر آن كه بداند كه از روى نشانه هاى حدسى شهادت مىدهند . .
[ قسمت داخل پرانتز در رساله آيات عظام : گلپايگانى ، خوئى ، سيستانى ، تبريزى ، زنجانى و صافى نيست ] ( 4 ) خوئى ، سيستانى ، زنجانى ، تبريزى : اگر نتواند بايد . .
گلپايگانى ، صافى : اگر نتواند يقين پيدا كند بايد . .
بهجت : كسى كه مىخواهد نماز بخواند ، مىتواند به گفتهء دو شاهد عادل كه از روى نشانه هاى حسى شهادت مىدهند يا به قول كسى كه از روى قاعدهء علمى قبله را مىشناسد و مورد اطمينان است عمل كند و مىتواند . . ( 5 ) سيستانى : قبرهاى مؤمنين . .
مسائل اختصاصى مكارم : مسأله 721 فاضل : مسأله 783 قبله نماهاى معمولى در صورتى كه سالم باشد ، از وسائل خوب براى شناخت قبله است و گمان حاصل از آن كمتر از راههاى ديگر نيست ، بلكه غالباً دقيقتر است .
فاضل : مسأله 784 اگر جهت قبله را نمىداند ، مىتواند با مراجعه به محراب مساجد و قبرهاى مسلمانان جهت قبله را پيدا كند ، امّا اگر با اجتهاد و كوشش خود يا با استفاده از وسايل جديد نظير قبله نما به جهت ديگرى اطمينان و علم پيدا كند ، بنا بر احتياط واجب نمىتواند محراب مساجد و قبرها را ملاك قبله قرار دهد ، لكن اگر گمان و ظنّ غالب پيدا كند كه مسلمانان

433