به جا آورده در آن نيت ادا يا قضا نكند . و اگر تأخير با عذر باشد سه صورت دارد : اول : به اندازه چهار ركعت وقت داشته باشد ، در اين صورت نماز مغرب و عشا را به ترتيب انجام داده و بنا بر احتياط مستحب نماز مغرب را تا پيش از طلوع فجر ، بدون نيت ادا يا قضا اعاده كند . دوم : به اندازه چهار ركعت وقت نداشته ولى به اندازه يك ركعت يا بيشتر وقت داشته باشد ، در اين صورت بايد نماز مغرب را خوانده و تا پيش از طلوع فجر نماز عشا را به جا آورد . و بنا بر احتياط مستحب نماز مغرب را پيش از آن بدون نيت ادا يا قضا اعاده كند و در نماز عشا نيز نيت خصوص ادا يا قضا نكند . سوم : به اندازه يك ركعت هم وقت نداشته باشد ، در اين صورت مىبايد نماز مغرب و عشا را تا پيش از طلوع فجر به جا آورد و بنا بر احتياط مستحب در آنها نيت خصوص ادا يا قضا نكند . در تأخير نماز مغرب و عشا تا نزديكى طلوع فجر با عذر سه صورت وجود دارد : اول : به اندازه پنج ركعت وقت داشته باشد در اين صورت بايد نماز مغرب و عشا را به ترتيب بخواند و بنا بر احتياط مستحب در آنها نيت خصوص ادا يا قضا نكند . دوم : به اين اندازه وقت نداشته باشد ولى به اندازهء يك ركعت يا بيشتر وقت داشته باشد ، در اين صورت نماز مغربش قضا شده ، مىبايست نماز عشا را در اين وقت به جا آورد و بنا بر احتياط مستحب نيت خصوص ادا يا قضا نكند . سوم : به اندازه يك ركعت هم وقت نداشته باشد ، در اين صورت نماز مغرب و عشا هر دو قضا شده است . گفتنى است كه در تأخير نماز مغرب و عشا تا نزديكى طلوع فجر بدون عذر نيز نظير اين سه صورت وجود دارد ولى گذشت كه با تأخير نماز مغرب و عشا از نصف شب بدون عذر ، اين دو نماز قضا مىشوند و احتياط مستحب آن است كه حكم سه صورت تأخير با عذر در اينجا نيز جارى گردد ؛ ولى نمىتواند در نماز نيت ادا كند .
< صفحة فارغة > [ مسأله 750 كسى كه مسافر است ] < / صفحة فارغة > مسأله 750 كسى كه مسافر است اگر تا مغرب ( 1 ) به اندازهء خواندن سه ركعت نماز وقت دارد ، بايد نماز ظهر و عصر را بخواند و اگر كمتر وقت دارد ، بايد فقط عصر را بخواند و بعداً نماز ظهر را قضا كند . و اگر تا نصف شب به اندازهء خواندن چهار ركعت نماز وقت دارد ، بايد نماز مغرب و عشا را بخواند و اگر كمتر وقت دارد بايد فقط عشا را بخواند ( 2 ) و بعداً مغرب را بدون نيّت ادا و قضا به جا آورد ( 3 ) و چنانچه بعد از خواندن عشا ، معلوم شود كه به مقدار يك ركعت يا بيشتر وقت به نصف شب مانده است بايد فوراً نماز مغرب را به نيّت ادا به جا آورد . اين مسأله ، در رسالهء آيت الله مكارم نيست ( 1 ) خوئى ، تبريزى ، سيستانى : تا غروب آفتاب . . ( 2 ) بهجت : و بلا فاصله مغرب را احتياطاً به قصد ما في الذّمّه به جا آورد . [ پايان مسأله ] سيستانى : بايد نماز مغرب و عشا را به ترتيب بخواند و اگر به مقدار سه ركعت نماز وقت دارد بايد اوّل نماز عشا را بخواند و بعد مغرب را به جا آورد تا يك ركعت از نماز مغرب را در وقت انجام داده باشد و اگر كمتر از سه ركعت نماز وقت دارد بايد اوّل عشا را بخواند . . ( 3 ) گلپايگانى ، صافى : بعداً مغرب را به قصد ما في الذّمه به جا آورد . .
خوئى ، تبريزى : بعداً مغرب را به جا آورد . .

416