دست چپ بكشد . اين ترتيب در تيمم بدل از وضو و بدل از غسل يكسان است . < صفحة فارغة > [ س 210 تيمم بر سنگ گچ و آهك و پخته شده ] < / صفحة فارغة > س 210 : تيمم بر سنگ گچ و آهك و پخته شدهء آنها و آجر چه حكمى دارد ؟ ج : تيمم بر هر آن چه از زمين محسوب شود مانند سنگ گچ و سنگ آهك ، صحيح است . و بعيد نيست ، تيمم بر گچ و آهك پخته و آجر و امثال آنها هم صحيح باشد . < صفحة فارغة > [ س 211 چيزى كه بر آن تيمم مىشود بايد پاك باشد ] < / صفحة فارغة > س 211 : فرمودهايد چيزى كه بر آن تيمم مىشود بايد پاك باشد ، آيا اعضاء تيمم ( پيشانى و پشت دستها ) هم بايد پاك باشند ؟ ج : احتياط آن است كه در صورت امكان ، پيشانى و پشت دستها پاك باشند و اگر فردى نتواند محل تيمم را تطهير كند ، بدون آن تيمم نمايد ؛ هر چند بعيد نيست كه طهارت در هر صورت شرط نباشد . < صفحة فارغة > [ س 212 اگر انسان نتواند وضو بگيرد ] < / صفحة فارغة > س 212 : اگر انسان نتواند وضو بگيرد و تيمم هم براى او امكان نداشته باشد ، چه وظيفهاى دارد ؟ ج : اگر انسان نتواند براى نماز وضو بگيرد و تيمم هم ممكن نباشد ، بنا بر احتياط بايد نماز را در وقت بدون وضو و تيمم بخواند و سپس با وضو يا تيمم قضا كند . < صفحة فارغة > [ س 213 كسى كه به بيمارى پوستى مبتلا شده ] < / صفحة فارغة > س 213 : من به بيمارى پوستى مبتلا شدهام ، به طورى كه هر گاه غسل مىكنم پوست بدنم خشك مىشود . حتى در صورت شستن دست و صورتم هم اين خشكى به وجود مىآيد . بنا بر اين مجبورم روغن به پوستم بمالم ، در نتيجه هنگام وضو بخصوص براى نماز صبح با مشكلاتى مواجه مىشوم . آيا جايز است در نمازهاى صبح به جاى وضو تيمم كنم ؟ ج : اگر استعمال آب براى شما ضرر داشته باشد ، وضو گرفتن صحيح نيست ، و بايد به جاى آن تيمم كنيد . و اگر ضرر ندارد و روغن مذكور مانع از رسيدن آب به اعضاى وضو نباشد ، بايد وضو بگيريد و اگر مانع است و مىتوانيد روغن را پاك نموده و وضو بگيريد و سپس روغن بزنيد ، نوبت به تيمم نمىرسد . < صفحة فارغة > [ س 214 شخصى به خاطر تنگى وقت نمازش را با تيمم خوانده است ] < / صفحة فارغة > س 214 : شخصى به خاطر تنگى وقت ، نمازش را با تيمم خوانده است . بعد از فراغت از نماز براى او آشكار مىشود كه وقت براى وضو داشته است . نماز او چه حكمى دارد ؟ ج : اعادهء آن نماز بر او واجب است . < صفحة فارغة > [ س 215 زندگى در منطقهء سردسيرى ] < / صفحة فارغة > س 215 : ما در منطقهء سردسيرى زندگى مىكنيم كه نه حمام دارد و نه مكانى براى استحمام ، وقتى در ماه مبارك رمضان به حالت جنابت از خواب بيدار مىشويم ، با توجه به اين كه غسل كردن جوانان در نيمهء شب در برابر مردم با آب مشك يا حوض عيب شمرده مىشود و آب هم در آن وقت سرد است ، تكليف ما براى روزهء فردا چيست ؟ آيا تيمم جايز است ؟ در صورتى كه غسل نكند ، افطار كردن روزه آن روز چه حكمى دارد ؟ ج : مجرد مشقّت يا عيب شمرده شدن اغتسال جوانان در نيمهء شب ، عذر شرعى محسوب نمىشود ، بلكه مادامى كه غسل ، حرجى و موجب ضرر براى مكلَّف نشود ، غسل كردن به هر صورتى كه امكان دارد واجب است ، و در صورت حرج يا ضرر بايد قبل از طلوع فجر تيمم كند و با تيمم بدل از غسل جنابت پيش از طلوع فجر روزهاش صحيح است ، و اگر تيمم نكند روزهاش باطل است ، ولى امساك در طول روز بر او واجب مىباشد .